कचऱ्यापासून सर्वोत्तम कंपोस्ट कसे बनवायचे

प्रगत तंत्रज्ञानाचा अवलंब आणि रासायनिक खते आणि कीटकनाशकांचा मोठ्या प्रमाणात वापर हे याचे प्रमुख कारण आहे. त्यांच्या गरजा भागवण्यासाठी या कृत्रिम पदार्थांचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जात आहे. मातीच्या स्थितीकडे दुर्लक्ष केले जात आहे. त्याचे अनेक दुष्परिणाम हळूहळू आपल्यासमोर दिसू लागले आहेत. जमिनीतील नैसर्गिक गुणधर्म हळूहळू नष्ट होत आहेत. याशिवाय नैसर्गिक दर्जाअभावी उत्पादन खर्च वाढत आहे. जमिनीत सेंद्रिय पदार्थांच्या कमतरतेमुळे उन्हाळ्यात जमिनीच्या वरच्या भागाचे तापमान 60 डिग्री सेल्सियसच्या वर वाढते. जमिनीतील ओलावा फार काळ टिकत नाही.

वनौषधी शेती : ओसाड शेतीतून मिळणार लाखोंचे उत्पन्न, आजपासूनच सुरू करा लागवड, जाणून घ्या संपूर्ण प्रक्रिया

त्यामुळे शेतात भेगा पडतात. कमी पाणी धारण क्षमतेमुळे सिंचनाच्या पाण्याची गरज खूप वाढते आणि संसाधनांचा गैरवापर होतो. माती हे केवळ भौतिक माध्यम नाही तर जिवंत माध्यम देखील आहे हे शेतकऱ्यांनी जाणून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे. ज्यामध्ये असंख्य फायदेशीर सूक्ष्मजीव राहतात, जे वनस्पतींचे विविध प्रकारे पोषण करतात. म्हणून, मातीमध्ये त्यांची संख्या सुनिश्चित करणे फार महत्वाचे आहे, जे केवळ बायोमास किंवा सेंद्रिय पदार्थांद्वारे शक्य आहे. यासाठी प्रत्येक शेतकऱ्याने अशी व्यवस्था केली पाहिजे की, जेणेकरुन त्याच्या शेतावर किंवा घरी उपलब्ध असलेला कचरा, जनावरांचे मलमूत्र, वनस्पतींचे अवशेष इत्यादींचा वापर करून उत्कृष्ट प्रकारचे कंपोस्ट खत तयार करता येईल.

गुलाब शेती: गुलाबाच्या फुलांपासून बनवले जातात ही उत्पादने, एकदा लागवड करून 10 वर्षे शेतकऱ्यांना मिळेल नफाच नफा

बहुतांश शेतकऱ्यांनी त्यांच्या शेतात किंवा शेतात स्वत: तयार केलेले कंपोस्ट खड्डे आहेत. या खड्ड्याचा वापर शेतकरी खत तयार करण्यासाठी करतात. येथे घरातील कचरा आणि शेतातील कचरा खत तयार करण्यासाठी वापरला जातो. नीट न कुजल्यामुळे त्यात तण बिया आणि नेमाटोड आढळून येतात, जे पिकांना हानिकारक असतात. कंपोस्टिंग करताना ते उघडे ठेवले जाते आणि जास्त उष्णता आणि पावसापासून संरक्षण देत नाही. या कचऱ्याचा पद्धतशीर आणि शास्त्रोक्त पद्धतीने वापर न केल्यामुळे, खताचा दर्जा खालच्या पातळीवर आहे, ज्यामध्ये जीवाणू आणि पोषक घटकांचे प्रमाण कमी आहे. अत्यंत कमी खर्चात शेतकरी स्वत:च सेंद्रिय खते बनवू शकतात. त्यांच्याकडे उपलब्ध असलेले कंपोस्ट पिट हे चांगल्या प्रतीचे खत मिळविण्याचे एक चांगले साधन असू शकते, जे कंपोस्टिंग (विघटन) या अत्यंत सोप्या प्रक्रियेद्वारे मिळू शकते.

चांगला पाऊस सुरू झाल्यानंतर खरीप पिकांच्या पेरणीला वेग, शेतकऱ्यांचा कापूस पिकावर जोर

कंपोस्ट खत तयार करण्यासाठी वापरले जाणारे साहित्य:

पाने, डहाळ्या, देठ, भुसे, परा-कुट्टी, घरून मिळणाऱ्या भाज्यांचे तुकडे, इत्यादींचे छोटे छोटे तुकडे करावेत. घरी व शेतात उपलब्ध जनावरांचे शेण त्यांच्या मूत्रासोबत गोळा करावे. जनावरांची विष्ठा गोळा करण्यासाठी शेडमध्ये पेंढा, लाकडाचा भुसा किंवा वाळू टाकून ती 10-15 दिवसांत काढून टाकावी. प्राण्यांचे मूत्र सामान्य काँक्रीट टाकीमध्ये गोळा केले पाहिजे.

शेण आणि कचरा गोळा करण्याची पद्धत:

खताचा खड्डा भरण्यापूर्वी ते प्रथम घरी किंवा शेतात स्वतंत्रपणे गोळा करावे. त्यासाठी दोन छोटे आणि खोल खड्डे केले आहेत. या खड्ड्यांमध्ये मलमूत्र आणि त्यांच्या बिछान्या आणि भाजीपाल्याचा कचरा वेगळ्या खड्ड्यात गोळा केला जातो. झाडांचे अवशेष, पाने, डहाळ्या, देठ, घरातून मिळणारे भाजीचे तुकडे शेणाच्या द्रावणात बारीक करून नियमितपणे खड्ड्यात मिसळावेत. या पदार्थांपासून दगडाचे तुकडे, प्लास्टिक इत्यादी वेगळे करावेत.

जांभूळ आणि त्याच्या बियांमध्ये इतके गुण आहेत की तुम्ही जाणून थक्क व्हाल, वाचा तज्ञ काय म्हणतात

कंपोस्ट पिटचा आकार 6 मीटर लांब, दीड मीटर रुंद आणि एक मीटर खोल असावा. तथापि, आवश्यकतेनुसार पशुधनाची संख्या आणि आकार वाढविला किंवा कमी केला जाऊ शकतो. खड्ड्याचा आकार मोठा असल्यास त्याचे २ किंवा ३ समान भाग करावेत. खत भरताना, पहिला भाग जमिनीच्या पातळीपासून 45 सें.मी. जर ते जास्त असेल तर ते ढीग स्वरूपात बनवावे आणि शेणाच्या द्रावणाने आणि मातीने झाकून टाकावे.

नंतर खड्ड्याचा उरलेला भाग त्याच प्रकारे खताने भरावा. यामुळे वर्षभर उच्च दर्जाचे कंपोस्ट खत शेतात पुरविले जाते. खड्ड्यांची निवड सावलीच्या ठिकाणी करावी आणि कंपोस्ट खत तयार करताना पुरेशा प्रमाणात ओलावा असणे आवश्यक आहे. खड्ड्याच्या वेगवेगळ्या भागांच्या वापरासाठी वेळेचे नियोजन करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून प्रत्येक पिकासाठी खत उपलब्ध होईल.

शिमला मिरची शेती: शिमला मिरचीच्या या जातींच्या लागवडीत आहे मोठा नफा, अवघ्या तीन महिन्यांत बंपर उत्पादन

कंपोस्ट खत तयार करण्याची शास्त्रीय पद्धत:

दिलेल्या खड्ड्याचा आकार भरेपर्यंत जनावरांचे मलमूत्र, पलंग आणि भाजीपाला कचरा या लहान खड्ड्यांमध्ये गोळा करावा. खड्डा भरण्यापूर्वी एक किलो रॉक फॉस्फेट प्रति क्विंटल कचऱ्यामध्ये वापरावे, जे स्वस्त आणि सहज उपलब्ध आहे.

गोळा केलेला कचरा खड्ड्याच्या पहिल्या भागात भरण्यासाठी वेगवेगळ्या थरांमध्ये वापरावा. सर्वप्रथम, खड्डे स्वच्छ केल्यानंतर, माती किंवा वाळूने दाबून त्याचा पृष्ठभाग घट्ट करा, नंतर शेणाच्या द्रावणाने ओलावा. यानंतर, पहिला थर म्हणून, तीन ते चार इंच भाजीपाला कचरा एकसमान थरात पसरवा, जो शेणाच्या द्रावणाने ओलावा. त्याच क्रमाने खड्डा भरणे पूर्ण करा. भरण्याचे काम जमिनीच्या पृष्ठभागापासून 45 सें.मी. उच्च मिळवा नंतर एक ढेकूळ बनवा आणि माती आणि शेणाच्या द्रावणाने झाकून टाका. खड्ड्याच्या उर्वरित भागात नेमकी तीच प्रक्रिया पुनरावृत्ती करावी, त्याच्या निर्मितीचा क्रम ठरवा. विघटन प्रक्रियेसाठी सत्तर टक्के ओलावा असावा, त्यासाठी पाणी नियमित द्यावे.

20 ते 25 दिवसांनी कुजण्याच्या प्रक्रियेतून निर्माण होणारी उष्णता कमी झाल्यावर, कंपोस्टच्या विविध थरांमध्ये ट्रायकोडर्मा विर्डी या सूक्ष्मजीवाची फवारणी करावी. ते बाजारात सहज उपलब्ध आहे. त्यामुळे कुजण्याची प्रक्रिया आणि खताची गुणवत्ता वाढते.

शेळीपालन करणाऱ्या महिलांसाठी विशेष योजना सुरू, तुम्ही योजनेचा लाभ घेऊ शकता !

6 ते 8 दिवसांनी खत वळवण्याचे काम करावे. यामध्ये प्रत्येक थर फ्लिप करणे आवश्यक आहे. कंपोस्टिंग प्रक्रिया पंधरा दिवसांनी तीन वेळा करा. ही कृती अडीच महिने करत रहा. अंतिम वळणाच्या वेळी, सेंद्रिय खते जसे की रायझोबियम (कडधान्य पिकांसाठी), पीएसबी, अॅझोटोबॅक्टर अॅझोस्पिरिलम इत्यादी खतामध्ये घाला. यामुळे कंपोस्टमध्ये फायदेशीर जीवाणूंची संख्या वाढते आणि कंपोस्टची गुणवत्ता वाढते. एक महिन्यानंतर शेतात खत वापरावे. ते शेतात सारखे पसरावे. कंपोस्ट किंवा कुजण्याची सोपी प्रक्रिया जाणून घेतल्याने शेतकरी स्वत: त्याच्या पारंपारिक खड्ड्यापेक्षा कमी वेळात उत्तम दर्जाचे खत बनवू शकतो, जे जंतू आणि पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे.

एका आगळ्या वेगळ्या लग्नाची गोष्ट, मेक्सिकन महापौरांनी मगरी सोबत केले लग्न