कापूस पिकाला गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी राज्यातील २३ जिल्ह्यात नवीन प्रयोग
कापूस शेती : कापूस पिकांवर गुलाबी बोंडअळीचा म्हणजेच गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी आता नवीन तंत्राचा अवलंब केला जात आहे. या खरीप हंगामातच महाराष्ट्रातील 23 जिल्ह्यांमध्ये त्याचा अवलंब केला जाणार आहे.
राज्यातील सोयाबीन आणि कापूस लागवडीवर यंदा शेतकऱ्यांचे सर्वाधिक लक्ष आहे. असे असतानाही कापूस पिकावर गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव हा उत्पादकांना सर्वात मोठा धोका आहे. गुलाबी बोंडअळीचा प्रादुर्भाव वाढल्याने उत्पादनात घट होऊन इतर पिकांवरही परिणाम होत आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी कापसाची लागवड बंद केली होती , मात्र यंदा पुन्हा विक्रमी दर पाहून कापूस लागवड जोमात आहे. किडीचा प्रादुर्भाव होण्याची भीती आहे. या कीटकांना तोंड देण्यासाठी अनेक उपाय योजले गेले आहेत, पण धोका संपलेला नाही. आता मेटिंग डिस्टर्बन्स तंत्राचा वापर करून गुलाबी अळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी प्रयत्न केले जातील, असे कृषी विभागाकडून सांगण्यात आले. हा प्रयोग महाराष्ट्रातील 23 कापूस उत्पादक जिल्ह्यांमध्ये राबविण्यात येणार आहे. यासाठी एका खासगी कंपनीशी करार करण्यात आला असून या खरीप हंगामापासून त्याची सुरुवात होणार आहे.
राज्याच्या या भागांमध्ये भात लावणी वाढत आहे, पुरेसा पाऊस न झाल्याने शेतकरी या ‘जुगाड’चा अवलंब करत आहेत
सोयाबीन आणि कापूस ही खरीपाची प्रमुख पिके आहेत. शिवाय गतवर्षी कापसाला विक्रमी भाव मिळाल्याने यंदा या क्षेत्रात वाढीचा अंदाज कृषी विभागाने वर्तविला आहे. मात्र पावसाअभावी आता छोट्या वाणांची पेरणी होणार असल्याने सोयाबीनचे क्षेत्रही वाढण्याची शक्यता आहे. सध्या राज्यात सक्रिय पाऊस झाल्याने खरिपाच्या पेरणीला वेग आला आहे. कडधान्यांच्या जागी सोयाबीन आणि कपाशीची लागवड केली जात आहे. महाराष्ट्रात विदर्भातील सर्व जिल्ह्यांमध्ये कापसाची लागवड केली जाते.
खरीपाच्या पेरणीला उशीर झाल्यानंतर शेतकऱ्यांसमोर निर्माण झाली मोठी समस्या, कृषी विभागाकडे तक्रारी
मॅटिंग डिस्टर्बन्स टेक्निक प्रोसेस म्हणजे काय
गुलाबी अळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी सल्फर रसायनाचा वापर केला जाणार आहे. वनस्पतीच्या विशिष्ट भागावर सल्फर लावल्यानंतर, नर पतंग मादी पतंगाच्या सुगंधाने आकर्षित होईल आणि वारंवार भेट देऊनही परत येईल, कारण त्यांना मादी पतंग सापडणार नाही. अशा परिस्थितीत ते एकमेकांच्या संपर्कात येऊ शकणार नाहीत आणि अंडी घालण्याच्या प्रक्रियेत व्यत्यय आल्याने नवीन कीटकांची निर्मिती होणार नाही. त्यामुळे किडींचा वाढता प्रादुर्भाव रोखता येईल. यावर्षी 23 कापूस उत्पादक जिल्ह्यांमध्ये हा प्रयोग केला जाणार आहे. कापूस संशोधन संस्थेचे संचालक डॉ कृष्ण कुमार सांगतात की ही प्रक्रिया किचकट असली तरी ती प्रभावी मानली जाते.
राज्याचा चांगला निर्णय : ड्रॅगन फ्रूट लागवडीसाठी शेतकऱ्यांना देतय 12 लाख रुपये अर्थसहाय्य
कापूस लागवडीवर अधिक भर
कापसावर गुलाबी अळीचा प्रादुर्भाव रोखण्यासाठी एक किंवा अधिक पर्यायांचा अवलंब करण्यात आला आहे. मात्र आतापर्यंत सर्वच अपयशी ठरले आहेत. त्यामुळे या वाढत्या धोक्यामुळे शेतकऱ्यांनी शेती सोडून दिली होती. भाव जास्त असल्याने शेतकऱ्यांनी कमी कालावधीच्या वाणांना पसंती दिली आहे. यंदा राज्यात कापूस लागवडीखालील क्षेत्रात वाढ होईल, असा कृषी विभागाचा अंदाज आहे.
पेट्रोल डिझलचा दर महाराष्ट्रात कमी होणार? मुख्यमंत्रांची घोषणा
