गहू, धान या पिकांची जागा बाजरी घेईल! अशा प्रकारे शेतकरी कमी वेळेत उत्पन्न वाढवू शकतात

भरडधान्य, विशेषतः बाजरी, देशाची अर्थव्यवस्था सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण मानली जाते. सरकार विविध राज्यांमध्ये त्याच्या लागवडीला प्रोत्साहन देत आहे. भरपूर पोषक तत्वांमुळे, बाजरी लवकरच शेतीमध्ये भात आणि गव्हाचा पर्याय म्हणून उदयास येऊ शकते.

भारतामध्ये श्री अन्न योजनेअंतर्गत भरड धान्याच्या लागवडीला प्रोत्साहन दिले जात आहे. भारताच्या पुढाकाराने हे वर्ष संयुक्त राष्ट्रांमध्ये आंतरराष्ट्रीय बाजरी वर्ष म्हणून साजरे केले जात आहे. भरड तृणधान्यांमध्ये, ज्वारी, नाचणी, कुट्टू, काकुन, सवा, कोडो या पिकांसह देशात बाजरीच्या लागवडीला मोठ्या प्रमाणावर प्रोत्साहन दिले जात आहे.

आंबा शेती: देशातील शीर्ष 5 राज्ये जिथे पिकतोय सर्वाधिक आंबे, जाणून घ्या

बाजरीमध्ये भरपूर पोषक असतात

गहू आणि तांदळापेक्षा बाजरीत जास्त पोषक असतात. याशिवाय त्यात लोह, कॅल्शियम, झिंक, मॅग्नेशियम आणि पोटॅशियम सारखे घटक मुबलक प्रमाणात आढळतात. हे जीवनसत्त्वे आणि फायबरचा उत्कृष्ट स्त्रोत आहे. बाजरीचे सेवन मधुमेहाच्या रुग्णांसाठीही फायदेशीर मानले जाते. यासोबतच बाजरीमध्ये असलेले कॅरोटीन, नियासिन, व्हिटॅमिन बी6 आणि फॉलिक अॅसिड आणि लेसिथिन शरीरातील मज्जासंस्था मजबूत करतात. बाजरीमध्ये पॉलिफेनॉल, टेनिल्स, फायटोस्टेरॉल आणि अँटिऑक्सिडंट्स देखील भरपूर असतात. सरकारने ते पोषक तृणधान्ये या पिकांमध्ये ठेवले आहे. हे पीक कुपोषणाशी लढण्यासाठी सरकारसाठी एक उत्तम शस्त्र ठरू शकते. त्याच्या गुणवत्तेचा प्रचार-प्रसार झाल्यास हे पीक लवकरच गव्हाला पर्याय म्हणून पुढे येऊ शकेल, असा विश्वास आहे. त्यामुळेच बाजरीच्या लागवडीखालील क्षेत्र वाढवण्यासाठी सरकार मोठ्या प्रमाणावर प्रयत्न करत आहे.

महाराष्ट्र: इंजिनीरिंग उत्तीर्ण तरुण शेकऱ्याची कमाल, लाल केळीची लागवड करून, मिळवले बंपर उत्पादनासह मोठा नफा

भरडधान्याच्या निर्यातीसाठी सरकार काम करत आहे

भरडधान्ये, विशेषत: बाजरी, देशाची अर्थव्यवस्था सुधारण्यासाठी देखील महत्त्वपूर्ण मानले जाते. भरडधान्य उत्पादने बाजारात नेण्यासाठी सरकारने 2026-27 पर्यंत 800 रुपये खर्च करण्याची घोषणाही केली होती. भरड धान्यांच्या निर्यातीवर लक्ष केंद्रित करून, ‘फूड प्रॉडक्ट्स एक्सपोर्ट डेव्हलपमेंट अथॉरिटी’ (APEDA) ने 30 देश ओळखले आहेत ज्यांची निर्यात क्षमता चांगली आहे. या अंतर्गत, देशात अशी २१ राज्ये ओळखण्यात आली आहेत, जिथे जास्तीत जास्त बाजरी म्हणजेच भरड धान्याची लागवड केली जाते. या राज्यांमध्ये भरड धान्याच्या लागवडीला प्रोत्साहन दिले जात आहे.

पेरूची शेती: या आहेत पेरूच्या शीर्ष 5 प्रगत जाती, तुम्हाला शेतीत बंपर उत्पन्न मिळेल

बाजरी हा उत्तम पर्याय म्हणून पुढे आला आहे

भात पिकाला जास्त पाणी लागते. पंजाब आणि हरियाणामध्ये भूजल पातळीत लक्षणीय घट झाली आहे. शेतकऱ्यांना भाताऐवजी इतर पिकांची लागवड करण्याचा सल्ला सरकार देत आहे. त्यासाठी शेतकऱ्यांना आर्थिक मदतही केली जात आहे. याशिवाय पाण्यात बुडवलेल्या भात पिकातील जमिनीतून हरितगृह वायू बाहेर पडतो. तर गव्हाचे पीक थंडीच्या महिन्यात घेतले जाते. गेल्या काही वर्षांपासून गहू पिकाच्या वेळी तापमानात वाढ नोंदवली जात आहे. तापमानातील ही वाढ अशीच सुरू राहिल्यास गव्हाच्या लागवडीसाठी अडचणी निर्माण होऊ शकतात. तर, बाजरी सर्व प्रकारच्या जमिनीवर लागवड करता येते. कमी पाण्याची गरज आणि ५० टक्के तापमानातही त्याची लागवड यामुळे गहू आणि तांदूळ लागवडीऐवजी बाजरी हा उत्तम पर्याय आहे. पंजाब आणि हरियाणामध्ये शेतकऱ्यांनी आता खरिपाच्या काळात भाताऐवजी बाजरीची लागवड सुरू केली आहे.

ही आहेत जगातील सर्वात महाग पाने, एक किलो पानात मिळतील 9 आलिशान फ्लॅट

कमी वेळेत चांगला नफा

आम्ही तुम्हाला सांगतो की, पेरणीपासून ते गहू आणि धान पिकांची कापणी होईपर्यंत किमान 4 महिन्यांचा कालावधी लागतो. तर बाजरी अवघ्या ६० दिवसांत म्हणजे दोन महिन्यांत तयार होते. दोन महिन्यांनंतर तुम्ही त्याच शेतात इतर कमी कालावधीची पिके पेरून चांगला नफा मिळवू शकता. दुसरीकडे, बाजरीपासून मिळणारे उत्पन्न तुम्हाला दुप्पट नफा मिळविण्याची संधी असेल. ते दोन वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ साठवले जाऊ शकते. याच्या लागवडीमध्ये फार कमी प्रमाणात खतांचा वापर केला जातो. अशा परिस्थितीत त्याच्या लागवडीचा खर्च कमी होतो.

मधुमेह: साखरेच्या रुग्णांसाठी तमालपत्र आहे रामबाण उपाय, असे करा सेवन

शेतकरी प्रक्रिया करूनही चांगला नफा मिळवू शकतात

शेतकरी बाजरीवर प्रक्रियाही करू शकतात. यापासून ब्रेड, लाडू, पास्ता, बिस्किटे, प्रोबायोटिक शीतपेयेही सहज बनवता येतात. इतकंच नाही तर साल काढल्यानंतर तांदळाप्रमाणे वापरता येते. इडली, डोसा, उत्पम आणि नूडल्स इत्यादी त्याचे पीठ बेसनात मिसळून बनवतात. जर एखाद्या शेतकऱ्याला प्रक्रिया उद्योगात यायचे असेल तर तो त्याच्यासाठी उत्पन्नाचा चांगला स्रोत बनू शकतो.

आता वीज 20% स्वस्त होणार, फक्त हे काम करावे लागेल, केंद्र सरकारने नियमात केला बदल

शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात मोठी वाढ होईल

बाजरी शेती हा शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्याचा उत्तम मार्ग ठरू शकतो. भरडधान्याच्या निर्यातीवर सरकार भर देत आहे. अशा परिस्थितीत बाजरीपासून बनवलेल्या उत्पादनांची निर्यातही केली जाणार आहे. हे पदार्थ बनवताना बाजरीचा वापर अधिक असेल. याचा थेट फायदा शेतकऱ्यांना होणार आहे. बाजरी अनेक रोगांवर फायदेशीर आहे. त्याच्या प्रचाराची गरज आहे. देशाच्या अनेक भागात बाजरीची भाकरी बनवली जाते. लोक जागरूक झाले तर बाजरीचा खप वाढेल, शेतकऱ्यांनाही त्याचा फायदा मिळेल. त्याचबरोबर हे पीक कमी पाण्यात, कमी खर्चात आणि कमी वेळेत तयार होते. या धान्याला योग्य बाजारपेठ मिळाल्यास ते गहू-धानाला पर्याय म्हणून लवकरच उदयास येऊ शकते.

PM-किसान योजना: आता चेहरा दाखवून पूर्ण होणार KYC प्रक्रिया, सरकारने सुरू केले हे फीचर

सुकन्या समृद्धी योजना: जोखीम मुक्त, मुलींसाठी ही योजना करमुक्त, तिप्पट परतावा मिळवा, असा घ्या लाभ

हवामान अपडेट: 24 ते 26 जून दरम्यान मध्य महाराष्ट्रात मुसळधार पाऊस

लवंग शेती : कमी खर्चात जास्त नफा मिळवायचा असेल तर लवंगाची शेती करा, उत्पन्न वाढेल

ब्लॅक राईस फार्मिंग: हा तांदूळ जगभर प्रसिद्ध, किंमत जाणून तुम्हाला धक्का बसेल

महागाईचा परिणाम: मान्सूनला उशीर झाल्याने महागाईचा धोका वाढतोय, तो टाळण्यासाठी सरकारने तयार केली योजना

मधुमेह: रक्तातील साखरेची पातळी कमी झाली की शरीराला ही लक्षणे दिसतात, ताबडतोब सावध व्हा

गर्भवती महिलांनी आंबा खावा का? तज्ञाकडून उत्तर जाणून घ्या