स्वातंत्र्य दिन 2023: ज्या शेतकऱ्याशिवाय गांधी कधीच महात्मा बनले नसते, बापूंनी त्यांच्या पुस्तकात ही खास गोष्ट लिहिली होती.
स्वातंत्र्य दिन 2023: गांधीजींनी बिहारमधील चंपारण येथे अहिंसा चळवळ सुरू केली. त्याचवेळी चंपारणचे शेतकरी राजकुमार शुक्ल यांच्या सांगण्यावरून गांधीजी चंपारणला पोहोचले होते. अशा परिस्थितीत, 15 ऑगस्ट 2023 च्या निमित्ताने जाणून घेऊया, गांधीजींना ‘महात्मा’ ही पदवी कशी मिळाली?
15 ऑगस्ट 1947 रोजी ब्रिटिश सरकारच्या 200 वर्षांच्या राजवटीतून आपल्याला स्वातंत्र्य मिळाले. तेव्हापासून दरवर्षी आपण १५ ऑगस्टला स्वातंत्र्यदिन साजरा करतो. हा दिवस आपल्याला आपल्या वीरांच्या त्याग, तपश्चर्या आणि बलिदानाची आठवण करून देतो. दुसरीकडे, स्वातंत्र्याबद्दल बोलायचे झाले तर, इंग्रजांच्या गुलामगिरीतून स्वातंत्र्य मिळवून देण्यात चंपारण सत्याग्रहाचे महानायक पंडित राजकुमार शुक्ल यांचे योगदान विसरता येणार नाही. 1917 मध्ये शुक्ल यांनी मोहनदास करमचंद गांधी यांना चंपारण सत्याग्रहातील अनेक वर्षांच्या प्रयत्नांनंतर चंपारणला आणले आणि नीळ शेतीपासून मुक्त करण्यासाठी ब्रिटिश सरकारकडून शेतकर्‍यांवर करण्यात येत असलेली जबरदस्ती आणि त्यांच्यावर होणार्‍या अत्याचाराविषयी सांगितले.
ACE चा वीर 20 ट्रॅक्टर आहे दमदार, शेतकऱ्यांची पहिली मागणी, जाणून घ्या काय आहे त्याची खासियत
पहिल्या भेटीत महात्मा गांधी राजकुमार शुक्ला यांच्यावर फारसे प्रभावित झाले नव्हते आणि त्यामुळेच त्यांनी त्यांना टाळले होते, अशी माहिती आहे. मात्र हा अशिक्षित आणि जिद्दी शेतकरी त्याला वारंवार भेटून त्याची विनंती मान्य करण्यास भाग पाडत असे. याचा परिणाम असा झाला की चार महिन्यांनंतरच चंपारणच्या शेतकऱ्यांची सक्तीने नीळ लागवडीपासून कायमची मुक्तता झाली. अशा रीतीने बिहार आणि चंपारणशी गांधींचे नाते कायमचे जोडले गेले.
वांग्याची शेती करून शेतकरी झाला करोडपती, ३ वर्षात असेच वाढले उत्पन्न
चंपारण सत्याग्रहात गांधीजींना ‘महात्मा’ ही पदवी मिळाली
गांधीजींनी सत्याग्रह आणि अहिंसेची शस्त्रे दक्षिण आफ्रिकेत प्रथमच भारतात चंपारणच्या भूमीवर वापरली. शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती पाहताना गांधीजींनी विचार केला की ज्या देशात अर्ध्याहून अधिक लोकसंख्येला घालायला कपडे नाहीत, तिथे सूट बूट घालणे अन्यायकारक ठरेल. इथेच त्याने ठरवले की आतापासून फक्त एकाच कापडावर जगायचे. या चळवळीनंतर त्यांना ‘महात्मा’ या पदवीने सन्मानित करण्यात आले. विशेष म्हणजे, राजकुमार शुक्ल आणि त्यांचा आग्रह नसता तर गांधीजींचा चंपारण चळवळीशी संबंध क्वचितच शक्य झाला असता.
कांद्याचे भाव: कांद्याचे भाव वाढत असतानाच, दर कमी करण्यासाठी सरकार उचलणार हे मोठे पाऊल
महात्मा गांधींनी त्यांच्या पुस्तकात राजकुमार शुक्ला यांचा उल्लेख केला आहे
गांधी त्यांच्या ‘सत्य के प्रयोग’ या आत्मचरित्राच्या पाचव्या भागाच्या ‘नील का दाग’ या बाराव्या प्रकरणात लिहितात, ‘लखनौ काँग्रेसच्या अधिवेशनात जाईपर्यंत मला चंपारणचे नावही माहित नव्हते. इंडिगोची शेती केली जाते, याचा विचारही नगण्य होता. यामुळे हजारो शेतकऱ्यांना त्रास सहन करावा लागत आहे, मलाही याची कल्पना नव्हती. त्यांनी पुढे लिहिले की, ‘राजकुमार शुक्ला नावाचा चंपारण येथील शेतकरी तेथे माझ्यामागे आला. वकील बाबू (ब्रजकिशोर प्रसाद, त्यावेळचे बिहारचे प्रसिद्ध वकील आणि जयप्रकाश नारायण यांचे सासरे) तुला सर्व काही सांगतील, असे सांगून ते माझ्या मागे येत असत आणि मला त्यांच्या जागी येण्याचे आमंत्रण देत असत.
नवीन महा ई-सेवा केंद्र नोंदणी 2023: ई सेवा केंद्राची यादी, लॉगिन आणि अर्जाची स्थिती
पण महात्मा गांधींनी राजकुमार शुक्ला यांना आपला पाठलाग थांबवायला सांगितले. या अधिवेशनात ब्रजकिशोर प्रसाद यांनी चंपारणच्या दुर्दशेवर भाष्य केले, त्यानंतर काँग्रेसने ठराव मंजूर केला. यानंतरही राजकुमार शुक्ला यांचे समाधान झाले नाही. त्यांनी गांधीजींना चंपारणला नेण्याचा आग्रह धरला. यावर गांधी अनिच्छेने म्हणाले, ‘मी माझ्या दौऱ्यात चंपारणचा समावेश करेन आणि एक-दोन दिवस तिथे राहून तिथली परिस्थिती स्वतःच्या डोळ्यांनी पाहीन. हे पाहिल्याशिवाय मी या विषयावर कोणतेही मत देऊ शकत नाही.
कापसाची किंमत: कापसाला पंख मिळाले, MCX वर किंमत 9 आठवड्यांच्या उच्चांकावर पोहोचली
राजकुमार शुक्ल यांच्या विनंतीवरून महात्मा गांधी चंपारणला येण्यास तयार झाले
राजकुमार शुक्ल यांच्या विनंतीवरून महात्मा गांधी चंपारणला येण्यास तयार झाले. बापू राजकुमार शुक्लासोबत 10 एप्रिल 1917 रोजी कोलकाताहून पटना आणि मुझफ्फरपूरमार्गे मोतिहारी येथे गेले. तिथून ते चंपारणला पोहोचले आणि मग तिथे शेतकऱ्यांच्या आंदोलनाला जी किनार मिळाली, ती देशाला स्वातंत्र्याच्या टप्प्यावर घेऊन गेली. खरे तर चंपारणची शेतकरी चळवळ देशाच्या स्वातंत्र्याची खरी वाहक बनली होती. तेथील शेतकऱ्यांच्या त्याग, त्याग आणि संघर्षामुळे आज आपण स्वतंत्र भारतात श्वास घेण्यास मोकळे आहोत. या चळवळीतून देशाला राजेंद्र प्रसाद, आचार्य कृपलानी, मजहरुल हक, ब्रजकिशोर प्रसाद यांसारखे दिग्गज व्यक्तिमत्त्व लाभले हे जाणून घेतले पाहिजे. देशाच्या राजकीय इतिहासात चंपारण चळवळ किती महत्त्वाची आहे, हे या गोष्टींवरून समजू शकते.
PM YASASVI प्रवेश परीक्षेसाठी नोंदणी सुरू, 9वी ते 12वी पर्यंत शिष्यवृत्ती मिळेल, येथे अर्ज करा
