मेंढ्या आणि शेळ्यांमध्ये पी.पी.आर.(PPR) आजार आणि उपाय
मेंढ्या आणि शेळ्यांचे पालन बहुतेक समाजातील दुर्बल आणि गरीब वर्गाकडून केले जाते, म्हणून पी.पी.आर. हा रोग प्रामुख्याने लहान आणि मध्यमवर्गीय पशुपालकांना प्रभावित करतो, ज्यांच्या उपजीविकेचा मुख्य स्त्रोत मेंढ्या आणि शेळीपालन आहे. हा रोग विषाणूमुळे होणारा रोग आहे (मोरबिली व्हायरस). या आजारात मृत्यूचे प्रमाण खूप जास्त आहे. हा रोग शेळ्या-मेंढ्यांमध्ये पसरतो.
मेंढ्यांच्या तुलनेत शेळीमध्ये पी.पी.आर रोग अधिक सामान्य आहे. हा रोग सर्व वयोगटातील आणि लिंगांच्या मेंढ्या आणि शेळ्यांना प्रभावित करतो, परंतु मेंढ्यांमधील मृत्यूचे प्रमाण खूप जास्त आहे. हा रोग प्राण्यांमध्ये खूप वेगाने पसरतो आणि या रोगामुळे प्राण्यांचा मृत्यू वेगाने होतो, म्हणून त्याला प्लेग असेही म्हणतात.
या आजारात मृत्यूचे प्रमाण जास्त असल्याने या रोगामुळे पशुपालकांचे मोठ्या प्रमाणात आर्थिक नुकसान होते व पशुपालक आर्थिकदृष्ट्या अत्यंत दुर्बल होतो.
बीजप्रक्रिया : शेतकऱ्यांच्या समृद्धीचा आधार, माहिती संपूर्ण वाचून समजून घ्या आणि शेअर नक्की करा
पीपीआर रोगाची लक्षणे-
या आजारात जनावरांना तीव्र ताप येतो, जो चार ते पाच दिवस टिकतो.
प्राणी खाणे पिणे आणि हालचाल करणे थांबवते.
त्वचा कोरडी होते.
आजारी जनावराच्या तोंडावर, ओठांवर आणि जिभेवर फोड येतात, त्यामुळे जनावराच्या तोंडातून लाळ पडते.
जनावरांच्या तोंडाला आणि ओठांना सूज येते, ज्यामुळे जनावरांना श्वास घेणे कठीण होते.
या आजारात जनावरांच्या तोंडात व्रण होतात.
डोळ्यातून पाणी येते आणि सतत जुलाब होतात, त्यामुळे जनावरांच्या शरीरात पाण्याची कमतरता असते.
जनावराच्या नाकातून सतत स्त्राव होतो जो सुरुवातीला पाणचट असतो आणि नंतर घट्ट होतो.
गरोदर प्राण्याचाही गर्भपात होऊ शकतो.
डायरिया आणि न्यूमोनियाची लक्षणे उद्भवतात.
योग्य उपचार न केल्यास, प्राणी एका आठवड्यात मरू शकतो.
महाराष्ट्र मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजना 2022: ऑनलाइन नवीन अर्ज असा करा
पीपीआर रोग टाळण्यासाठी उपाय-
हा रोग टाळण्यासाठी आपल्या जनावरांना स्वच्छ वातावरणात ठेवा आणि योग्य पोषण द्या आणि योग्य काळजी घ्या.
हा आजार टाळण्यासाठी लस देणे आवश्यक आहे.
या लसी दोन महिन्यांनंतर दिल्या जाऊ शकतात. त्यानंतर बूस्टर डोस दोन आठवड्यांनी देणे आवश्यक आहे. एकदा या आजारावर लस दिल्यानंतर तीन वर्षांपर्यंत या रोगापासून संरक्षण मिळते, म्हणजेच तीन वर्षांनी लस द्यावी लागते.
या आजारात आजारी जनावराला ताबडतोब निरोगी जनावरापासून वेगळे करावे. आजारी ते निरोगी जनावरांमध्ये हा आजार पसरतो.
निरोगी जनावरात विषाणू पसरू नयेत म्हणून जनावरांच्या स्वच्छतेची काळजी घ्यावी.
आच्छादनातील आजारी जनावराचे मल पूर्णपणे स्वच्छ करावे.
आजारी जनावरांना जवळच्या पशुवैद्यकाचा सल्ला घेऊन योग्य ते औषध द्यावे.
