सुगंधी वनस्पतींची लागवड आणि त्याचे शेतकऱ्यांना होणारे फायदे

सुगंधी आणि औषधी वनस्पती हा वनस्पतींचा समूह आहे जे सुगंधी पदार्थ तयार करतात आणि उत्सर्जित करतात आणि त्यांचा औषधी वापर केला जातो.

वनस्पतींमध्ये सुगंध हा विविध प्रकारच्या जटिल रासायनिक संयुगांमुळे असतो, म्हणजे फार्मसी आणि परफ्युमरीमध्ये वापरल्या जाणार्‍या वनस्पतींना सामान्यतः सुगंधी वनस्पती म्हणून परिभाषित केले जाते.

सुगंधी वनस्पती आर्थिकदृष्ट्या महत्त्वपूर्ण आहेत, औषधे, परफ्यूम, फ्लेवरिंग्ज आणि सौंदर्यप्रसाधनांसाठी मूलभूत कच्चा माल प्रदान करतात.

सुगंधी वनस्पतींमध्ये सुगंधी संयुगे असतात, मुळात आवश्यक तेले जे खोलीच्या तापमानाला अस्थिर असतात.

ही आवश्यक तेले गंधयुक्त, अस्थिर, हायड्रोफोबिक आणि अत्यंत केंद्रित संयुगे आहेत. ते फुले, कळ्या, बिया, पाने, डहाळ्या, साल, लाकूड, फळे आणि मुळे मिळवता येतात.

सुगंधी आणि औषधी वनस्पतींच्या श्रेणीमध्ये विविध प्रकारच्या वनस्पती ठेवल्या जातात, त्यापैकी काही सुगंधी आणि औषधी वनस्पती भारतात उत्पादित केल्या जातात.

तालिसपत्र, तुंबूरू, बंककडी, भूत केशी, गंड्रेन, बनफ्शा, अजवाईन, एका जातीची बडीशेप, रतनजोत, पुदिना, लॅव्हेंडर, रोझमेरी, लशुना, घाडी, फूल, तुळशी, मेथी, सातावर, बुरांस, हिप रोझ, इसबगोल, अंगूरशाफा, बडीशेप, बडीशेप रेठा, रसौत, चिडवणे औषधी वनस्पती, मोर पंख, गिलॉय

भाजी देशी आहे की संकरित आहे हे कसे कळेल? हायब्रीड हे आरोग्यासाठी चांगले का मानले जात नाही

औषधी आणि सुगंधी वनस्पतींचे मूल्यवर्धित उत्पादने

या प्रकारच्या वनस्पतीपासून खालील प्रकारची मौल्यवान उत्पादने मिळतात –

आवश्यक/सुवासिक तेले.
सुगंध रसायनशास्त्र.
कंक्रीट / फुलांपासून परिपूर्ण.
मसाल्यापासून ओलेओरेसिन.
रेजिन्स, रेझिनोइड्स.
सुगंधित पाणी हायड्रोसोल.

ATMA योजना: ही काय योजना आहे, ज्याद्वारे महिला केवळ गावात राहून चांगले पैसे कमवू शकतात

सुगंधी व औषधी वनस्पतींची लागवड

औषधी आणि सुगंधी वनस्पती वाढवणे हा शेतकऱ्यांसाठी एक चांगला वैविध्यपूर्ण पर्याय आहे. ही झाडे आणि त्यांची उत्पादने केवळ शेतकरी आणि उद्योजकांसाठी उत्पन्नाचा एक मौल्यवान स्रोत म्हणून काम करत नाहीत तर निर्यातीद्वारे मौल्यवान परकीय चलन देखील मिळवतात. म्हणून, लागवडीसाठी संभाव्य कृषी तंत्रज्ञान विकसित करण्यासाठी सुगंधी वनस्पतींचे संकलन, जतन आणि मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे.

फळे पिकवणे: कच्ची फळे पिकवण्याचे हे तंत्र शेतकऱ्यांसाठी आहे वरदान, सरकारही या योजनेतून पैसे देते

पारंपारिक पिकांच्या तुलनेत, औषधी पिकांच्या लागवडीचे अनेक फायदे आहेत, जसे की:

औषधी पिके पारंपरिक पिकांपेक्षा चांगले उत्पन्न देतात.
या प्रकारच्या पिकांना देशांतर्गत आणि निर्यातीची मोठी मागणी आहे.
बाजारात चांगली किंमत मिळू शकते.
जास्त काळ साठवून ठेवता येते, आणि मंडईत चांगल्या किंमती असतील त्या वेळी विकता येतात.
मोठ्या प्रमाणावर दुष्काळ सहनशील आहेत, आणि त्यात असलेल्या सुगंधामुळे प्राणी सहजपणे चरत नाहीत.
कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव कमी आहे.
किमान संसाधने आवश्यक आहेत, त्यामुळे लागवडीचा खर्च पारंपरिक पिकांच्या तुलनेत कमी आहे.

राज्यातील या जिल्ह्यांमध्ये शेतकरी शिमला मिरचीची लागवड करून मिळवत आहेत बंपर उत्पादनसह नफा

भारतातील औषधी पिकांची स्थिती _ _

औषधी वनस्पतींची व्यावसायिक लागवड करणे हा भारतातील शेतकऱ्यांसाठी सर्वात फायदेशीर शेती व्यवसाय आहे. जर एखाद्याकडे पुरेशी जमीन आणि औषधी वनस्पतींच्या विपणनाचे ज्ञान असेल तर तो/ती मध्यम गुंतवणुकीसह उच्च उत्पन्न मिळवू शकतो.

भारत सरकारने औषधी वनस्पतींच्या लागवडीला आणि निर्यातीला प्रोत्साहन देण्यासाठी अनेक उपाययोजना केल्या आहेत. राष्ट्रीय औषधी वनस्पती मंडळ (NMPB) शेतकऱ्यांना 75% पर्यंत अनुदान देते; सरकारी आणि गैर-सरकारी संघटनांसाठी संबंधित प्रचारात्मक आणि व्यावसायिक योजनांच्या अंतर्गत संरक्षित औषधी वनस्पती विभागांच्या विविध क्षेत्रांमध्ये आर्थिक सहाय्यासाठी योजना आणि मार्गदर्शक तत्त्वे तयार करते.

या कारणामुळे सोयाबीनला भाव मिळत नाही आहे!

भारतातील काही संस्था प्रामुख्याने या प्रकारच्या वनस्पतींची गुणवत्ता वाढवण्यासाठी आणि शेतकऱ्यांना जागरूक करण्यासाठी विकसित करण्यात आल्या आहेत, जसे की भारतीय कृषी संशोधन संस्थेच्या अंतर्गत आनंद कृषी विद्यापीठ आणि वैज्ञानिक आणि औद्योगिक संशोधन परिषदेच्या अंतर्गत केंद्रीय औषधी आणि सुगंधी संस्था. . औषधी वनस्पतींच्या जाती सुधारणे आणि नवीन प्रणाली विकसित करणे हा या संस्थांचा मुख्य उद्देश आहे.

या प्रकारच्या वनस्पती हवामान आणि मातीच्या गुणवत्तेवर अवलंबून असतात आणि भारतीय हवामान परिस्थिती बहुमुखी आहे. या गुणवत्तेने भारतातील विविध प्रदेशात विविध प्रकारच्या औषधी आणि सुगंधी वनस्पतींची लागवड करता येते.

या प्रकारच्या शेतीला प्रोत्साहन देण्यासाठी शेतकरी संबंधित उद्योगासोबत करार/कंत्राटी/कंत्राटी शेती करू शकतात. कॉन्ट्रॅक्ट फार्मिंगची व्याख्या शेतकरी आणि प्रक्रिया आणि/किंवा विपणन संस्था यांच्यातील करार म्हणून केली जाऊ शकते आणि आगाऊ करारांतर्गत कृषी उत्पादनांचे उत्पादन आणि पुरवठा करण्यासाठी, अनेकदा पूर्वनिर्धारित किमतींवर. त्यामुळे उद्योगपतींना वेळेवर दर्जेदार साहित्य मिळू शकते आणि शेतकऱ्यांना योग्य वेळी योग्य दरात माल विकता येतो.

निष्कर्ष

औषधी आणि सुगंधी वनस्पती हे वनस्पतिजन्य कच्चा माल आहे, ज्याला हर्बल औषधे देखील म्हणतात, ज्याचा उपयोग मुख्यतः उपचारात्मक, सुगंधी आणि स्वयंपाकाच्या हेतूंसाठी सौंदर्यप्रसाधने, आरोग्य, औषधी उत्पादने आणि इतर नैसर्गिक आरोग्य उत्पादनांचे घटक म्हणून केला जातो.

प्रस्तुत लेख औषधी आणि सुगंधी वनस्पतींचा परिचय आणि महत्त्व दर्शवितो. भारतीय शेतकऱ्यांसाठी हा एक चांगला उत्पन्नाचा स्रोत आहे ज्यामध्ये कमी वेळेत आणि कमी खर्चात जास्त मूल्य मिळू शकते.

मुंबई: आता मी तुला मारून तुझी संपत्ती घेईन… वृद्ध आईला बेसबॉलच्या बॅटने मारहाण करून खून