औषधी तुळशीची लागवड

भारतीय संस्कृती, परंपरा यांमध्ये तुळस महत्त्वाची मानली गेली आहे. एवढेच काय वैज्ञानिक, शास्त्रीय आणि आरोग्याच्या दृष्टीनेही तुळस अत्यंत लाभदायक मानली गेली आहे. आयुर्वेदातही तुळशीला, तुळशीच्या पानांना आणि तुळशीच्या बियांना अत्यंत महत्त्व आहे. सध्याच्या काळात लोकांचा कल हा आयुर्वेदिक व नैसर्गिक औषधांकडे मोठ्या प्रमाणात वळत आहे. तुळशीची शेती करण्यासाठी अधिक गुंतवणुकीची गरज नाही. त्याशिवाय तुळशीची मागणीही मोठ्या प्रमाणात आहे. प्रत्येत घरात तुळशीचं रोपटं असतंच. तसंच, याचा वापर औषधांमध्ये, पूजेसाठीही आणि इतरही गोष्टींमध्ये केला जातो.

तुळस लागवडीसाठी योग्य काळ व माती –
१. तुळस लागवड ही जुलै महिन्यात करणे योग्य ठरते.
२. जर तुम्हाला तुळशीपासून चांगले उत्पन्न मिळवायचे असेल तर त्यासाठी चांगल्या जातीच्या तुळशीची निवड करावी लागते.
३. सर्व प्रकारच्या मातीत याची लागवड केली जाऊ शकते.
४. परंतु खारट, क्षारीय माती चांगल्या उत्पादनासाठी चांगली आहे.

तुळस लागवड –
१. पेरणीपूर्वी शेतात नांगरणी करुन जमीन भुसभुशीत करा.
२. आवश्यक असल्यास खताचा वापर करा, तथापि, त्यास विशेष खताची आवश्यकता नाही. पेरणीसाठी ४.५ x १.० x ०.२ मीटर बियाणे तयार करणे फायदेशीर
आहे.
३. बियाणे ६०x६० सेमी लांबीचे असावे. त्यांना २ सेमी खोलीत पेरा.
४. तण काढून टाकण्यासाठी १-२ खुरपण्या देऊन पीक तणविरहीत ठेवावे.
५. लागवडीच्या एका महिन्यानंतर प्रथम खुरपणी करणे आवश्यक आहे.
६. उन्हाळ्यात दर आठवड्याला एक सिंचन आवश्यक असते.
७. पावसाळ्याच्या दिवसात विशेष सिंचन आवश्यक नसते.
८. कीटक आणि प्रतिबंध तुळशीच्या झाडाला पाने खाणाऱ्या अळीमुळे सर्वाधिक नुकसान होते.
९. ही अळी पाने, कळ्या व पीक तिचे अन्न म्हणून खाते .
१०. हे टाळण्यासाठी सेंद्रिय कीटकनाशकांची फवारणी करता येते.

तुम्ही तुळस लागवड ही कोणत्याही कंपनीशी करार करून करू शकता. वैद्यनाथ, डाबर, पतंजली यासारख्या कंपन्या तुळस लागवडीसाठी करार करतात. तुळस लागवडीसाठी एकरी १५,००० रूपये खर्च येतो. दरमहा ३० हजार रुपये पर्यंत उत्पन्न मिळू शकते.तुळशीची सध्या बाराही महिने मोठ्या प्रमाणात मागणी आहे.