कोंबडीच्या या जाती पासून कमवू शकता लाखों रुपये
शेळी पालनाच्या खालोखाल चांगली संधी असलेला आणि बर्‍याच मोठ्या प्रमाणावर रूढ झालेला शेतीला पूरक असा उद्योग म्हणजे कुक्कुटपालन म्हणजेच कोंबडी पालन. शेतीबरोबरच पशुपालन आणि कुक्कुटपालन देखील देशात महत्त्वाचे मानले जाते. कारण कमी जागेत आणि खर्चात हे काम जास्त उत्पन्न मिळवून देते.भारतात ३८ टक्के कोंबडीच्या जाती स्वदेशी आहेत आणि त्यांची उत्पादन क्षमता खूप कमी आहे, जे दरवर्षी ५०-६० अंडी देतात. हे एकूण अंडी उत्पादनाच्या केवळ २१ टक्के आहे.महाराणा प्रताप कृषी आणि तंत्रज्ञान विद्यापीठ, उदयपूर यांनी कोंबड्यांची बहुरंगी संकरित जाती विकसित केली आहे आणि त्याला ‘प्रतापधन’ असे नाव दिले आहे. ह्या कोंबडीला महाराणा प्रताप यांच्या नावावरून नामकरण करण्यात आले आहे.
प्रतापधन कोंबडीची विशेषता –
१. जातीच्या कोंबड्या झपाट्याने वाढतात. ह्या जातीच्या कोंबडीचे वजन ३ किलो पर्यंत असते आणि कोंबडीचे वजन ५ महिन्यांत ७ किलो पर्यंत असते.
२. ही कोंबडी देशी कोंबड्यांपेक्षा चारपट जास्त अंडी घालते.
३. ते दरवर्षी सुमारे १६० ते १७० अंडी देतात, तर मूळ कोंबडी फक्त ४० ते ५० अंडी घालू शकते.
४. ह्या कोंबड्या ग्रामीण भागात सहज पाळल्या जाऊ शकतात.
५. बहुरंगी रंगामुळे ही जातं लोकांना विशेष आकर्षित करत आहे.
६. पाय लांब असतात. ज्याच्या मदतीने ते स्वतःला शत्रूंपासून वाचवतात.
७. अंड्यांचा रंग देशी अंड्यांसारखा हलका तपकिरी असतो.
८. या जातीत अंडी घालण्याची क्षमता जास्त आहे.
९. त्याचे वजन देशी कोंबडीपेक्षा ७५ टक्के अधिक आहे.
प्रतापधन’ कोंबडी पालणाची पद्धत –
१. पिल्ले आणण्यापूर्वी सर्व प्रकारची भांडी जीवाणूनाशक औषधाने स्वच्छ करावीत.
२. पहिल्या ४५ दिवसांपर्यंत हलक्या उबदारपणाची आवश्यकता असते. अशा परिस्थितीत, आपण त्यांच्यासाठी बल्ब ठेवू शकता.
३. त्यांना उष्णता देण्यासाठी जाड पत्रक देखील घातले जाऊ शकते.
४. शेतकरी गहू किंवा तांदळाचा पेंढा, लाकडाचा भूसा इत्यादी वापरू शकतात.
पिल्लांचा आहार –
१. चार ते सहा आठवडे वयापर्यंतच्या पिलांसाठी अनेकदा संतुलित आहार उपलब्ध नसतो. अशा स्थितीत फक्त ६ आठवड्यांची पिल्ले घ्यावीत.
२. हे कोंबडे लहान किडे खाऊन त्यांचे पोट भरतात.
३. परंतु नंतर त्यांना काही प्रमाणात धान्य देणे फायदेशीर आहे.
४. त्यांना मका, गहू, ज्वारी, बार्ली आणि कट केलेला तांदूळ दिला जाऊ शकतो.
कुक्कुटपालन कोठे आणि कसे करावे –
१. ४ ते ६ आठवड्यांनंतर शेतकरी प्रतापधानची पिल्ले आरामात त्यांच्या अंगणात आणि परसदारेत ठेवू शकतात.
२. या पद्धतीला मुक्त श्रेणी पद्धत म्हणतात. पिल्ले दिवसभर त्यातच राहतात आणि रात्री त्यांना सुरक्षित ठिकाणी ठेवावे.
३. सुरक्षित ठिकाण निवडताना लक्षात ठेवा की एका कोंबड्याला राहण्यासाठी दीड ते दोन चौरस फूट जागेची आवश्यकता असते.
४. त्यांची उंची जमिनीच्या वर असावी आणि हवेच्या हालचालीसाठी पुरेशी व्यवस्था असावी.
कोंबड्यांना रोगापासून दूर कसे ठेवावे –
१. कोंबड्यांना रोगापासून संरक्षण द्यावे लागते.
२. जर कोंबडी रोगापासून दूर राहिली तर उत्पादन क्षमता चांगली राहील.
३. रानीखेत हा ग्रामीण भागात पसरणारा मुख्य आजार आहे. यासाठी रानीखेतला ६ महिन्यांत लसीकरण करणे आवश्यक आहे.
४. प्रत्येक २ ते ३ महिन्यांनी अंतर्गत परजीवींसाठी औषध देण्याचा सल्ला दिला जातो.
५. या व्यतिरिक्त, जर शेतकऱ्यांनी त्यांना कुत्रा, मांजर, मुंगूस आणि सापापासून वाचवले तर हा एक फायदेशीर व्यवसाय आहे.
६. शेतकरी देखील २० ते ३० कोंबड्यांचे संगोपन करून चांगले उत्पन्न मिळवू शकतात.
प्रतापधन ही कोंबडीची नवीन संकरीत जात असून याचे पालन जर तुम्ही केले तर तुम्ही भरघोस उत्पन्न मिळवू शकता.
