शेतीत ड्रोनचा वापर अयशस्वी ? या चाचणीनंतर शेतकऱ्यांसमोर अनेक प्रश्न आहेत.
केंद्र सरकार शेती सुलभ करण्याचा प्रयत्न करत आहे. याअंतर्गत केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालय कृषी क्षेत्रात ड्रोनच्या वापराला प्रोत्साहन देत आहे. शेतकर्‍यांमध्ये ड्रोनच्या वापराला प्रोत्साहन देण्यासाठी कृषी संस्थांकडून शेतात ड्रोनची चाचणीही घेण्यात आली आहे. त्यानंतर शेतीत ड्रोनच्या यशाबाबत शेतकऱ्यांसमोर अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत.
कीटकनाशकांच्या फवारणीसाठी योग्य दाब निर्माण करता येत नाही
यापूर्वी जबलपूरच्या नवीन भेडा घाट लालपूर परिसरात कृषी संस्थांकडून ड्रोन चाचण्या घेण्यात आल्या होत्या. चाचणीबाबत माहिती देताना शेतकरी कमल सिंह म्हणाले की, शेतीमध्ये ड्रोन वापरण्याची कल्पना उत्तम आहे, परंतु चाचणीदरम्यान काही उणिवाही समोर आल्या आहेत. ज्याचे निराकरण देखील करणे आवश्यक आहे. कमल सिंह यांनी सांगितले की, सर्व मोठ्या जातीचे शेतकरी कीटकनाशक फवारणीसाठी 200 लिटर द्रावण तयार करतात. ज्यामध्ये कीटकनाशक चांगले विरघळते आणि जेव्हा ते मशीनद्वारे फवारले जाते तेव्हा योग्य दाबाने ते सहजपणे झाडांसह जमिनीत जाते.
चाचणी दरम्यान ड्रोनच्या 10 लिटरच्या टाकीवर हे द्रावण टाकण्यात आले, परंतु ड्रोनने उड्डाण करताना कीटकनाशकाची फवारणी केली असता योग्य दाब न मिळाल्याने बरेच कीटकनाशक हवेत उडून गेले. यावर कृषी अधिकाऱ्यांकडेही तोडगा निघाला नाही. असे काही प्रश्न आहेत, ज्यांची उत्तरे सध्याच्या काळात शोधणे आवश्यक असल्याचे त्यांनी सांगितले
मोठ्या झाडांवर फवारणी करणे कुचकामी आहे
मोठ्या झाडांवर ड्रोनने कीटकनाशकांची फवारणी करणे पूर्णपणे कुचकामी आहे. ड्रोन फवारणी करताना थोडीशी फवारणी करतो, जेव्हा झाडे मोठी होतात, तेव्हा ती फवारणी फक्त झाडांच्या वरच्या पानांपर्यंत पोहोचू शकते. अशा परिस्थितीत पानांमागे व देठात कोणत्याही प्रकारची अळी असल्यास,त्यामुळे ड्रोनने फवारणी करणे त्याच्यासाठी प्रभावी ठरत नाही. अशा स्थितीत शेतकऱ्यांना पुन्हा हाताने किंवा इतर मशिनने फवारणी करावी लागत आहे.
सामान्य माणूस शेतकऱ्यांच्या जीवनाचा एक भाग बनेल का?
शेतकरी शोएब राणा सांगतात की, त्यांनीही यापूर्वी ड्रोन चाचणी कार्यक्रमात भाग घेतला होता. शेतावर उडणाऱ्या ड्रोनमुळे शेतकऱ्याचे जीवन खूप सोपे होऊ शकते, पण ड्रोन सर्वसामान्य शेतकऱ्याच्या जीवनाचा भाग बनण्यास कितपत सक्षम होईल हा प्रश्नच आहे. ड्रोन चालवण्यासाठी तांत्रिक ज्ञान अत्यंत आवश्यक असल्याचं शोएब सांगतो.त्यासाठी प्रशिक्षण दिले जात असले, तरी सर्वसामान्य शेतकऱ्याला तांत्रिकदृष्ट्या सक्षम बनवणे खूप आव्हानात्मक आहे. अशा परिस्थितीत हे तंत्रज्ञान सर्वसामान्य शेतकऱ्याच्या जीवनाचा एक भाग बनवण्यासाठी मार्ग शोधणे आवश्यक आहे.
