व्हर्टिकल फार्मिंग: उभी शेती ही शेतीमध्ये चमत्कारापेक्षा कमी नाही, 75% जमीन आणि 95% पाण्याची बचत!
उभ्या शेतीचे भविष्य: उभ्या शेतीद्वारे एक एकर क्षेत्रामध्ये पिकवलेल्या भाजीपाल्याची मात्रा केवळ 1000 चौरस मीटर शेतीमध्ये तयार केली जाऊ शकते आणि सुमारे 3000 चौरस मीटर क्षेत्र शेतीसाठी वाचवता येते. हे तंत्रज्ञान भविष्यात किती प्रभावी ठरू शकते हे जाणून घ्या
व्हर्टिकल फार्मिंग म्हणजे काय : विकिपीडियानुसार, उभ्या शेतीची संकल्पना 1999 मध्ये आली. कोलंबिया विद्यापीठाचे प्रोफेसर डिक्सन डेस्पोमियर यांनी न्यूयॉर्क शहरातील गगनचुंबी इमारतींवर उभ्या शेती करण्याचा विचार केला आणि विद्यार्थ्यांना या प्रकल्पावर काम करण्यास सांगितले. त्यांनी 30 मजल्यांच्या इमारतींवर हायड्रोपोनिक पद्धतीने शेती करण्याचा प्रकल्प सुरू केला. शेतीची ही पद्धत पूर्णपणे लागू झाली नसली तरी त्यावेळी मात्र उभ्या शेतीची सुरुवात येथून झाली.
बियाणे योग्य असेल तेव्हाच चांगले उत्पादन…या 4 प्रकारे बियाणे ओळखा
डॉ. अवनी कुमार सिंग, PUSA मधील प्रमुख शास्त्रज्ञ, जे संरक्षित शेती/हाय-टेक लागवडीतील तज्ञ आहेत, असे मानतात की उभ्या शेतीची संकल्पना नवीन नाही. पूर्वी खेड्यापाड्यातही भाजीपाला उभ्या उभ्या पिकवला जायचा, आता नव्या तंत्रज्ञानाने त्याची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जात आहे. अनुलंब शेती देखील दोन गटांमध्ये विभागली गेली आहे, त्यापैकी एक हायड्रोपोनिक मातीविरहित पद्धत आहे ज्यामध्ये पाणी, तापमान आणि आर्द्रता नियंत्रित केली जाऊ शकते. यामध्ये पर्लाइट, कोकोपीट आणि व्हर्मिक्युलाईटचा वापर करून मातीशिवाय झाडे तयार करून त्यांची लागवड केली जाते.
मका बनले निर्यातीचे पॉवर हाऊस, शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वर्षानुवर्षे वाढते
दुसरी पद्धत म्हणजे हायड्रोपोनिक्स ज्यामध्ये द्रव आधार तयार केला जातो आणि शेतीसाठी लागणारी पोषक तत्त्वे पाण्यातच मिसळली जातात. त्याची पातळी 20 ते 30 PPM असते आणि ती झाडांना पाईपद्वारे दिली जाते. यामध्ये शेतकरी ओलावा, तापमान, PH पातळी, आणि पाण्याचे प्रमाण झाडांनुसार नियंत्रित करतात आणि त्या नियंत्रित वातावरणात शेती होते. व्हर्टिकल फार्मिंग ग्रीन हाऊस, पॉली हाऊस किंवा उघड्यावरही करता येते. विशेषत: आजकाल उभ्या शेतीच्या माध्यमातून रंगीत शिमला मिरची, काकडी, कडबा, मशरूम या भाज्या ग्रीन हाऊस आणि पॉली हाऊसमध्ये पिकवल्या जात आहेत.
कांद्याचे भाव: शेतकऱ्याने विकला 443 किलो कांदा, घरून 565 रुपये मोजावे लागले, निर्यातबंदीमुळे तो दयनीय
उभ्या शेतीच्या सेटअपवर अनुदान
जर उभी शेती ग्रीन हाऊस किंवा पॉली हाऊसमध्ये करायची असेल, तर केंद्र सरकार त्याचा सेटअप तयार करण्यासाठी 50% पर्यंत अनुदान देते, ज्यामध्ये 2 एकरपर्यंतच्या क्षेत्रात उभी शेती करता येते. ग्रीन हाऊस किंवा पॉली हाऊसमध्ये राज्य सरकारकडून काही अनुदानही उपलब्ध आहे.
लेयर पोल्ट्री: चांगल्या नफ्यासाठी अंडी देणारी कोंबडी कशी पाळायची ते जाणून घ्या, किती फायदा होईल
उभी शेती हे शेतीचे भविष्य आहे
भविष्यात उभ्या शेतीसारखे लक्ष देणे ही गरज नसून सक्ती असेल. जसजशी लोकसंख्या वाढत आहे आणि लागवडीसाठी जमीन सतत कमी होत आहे, तसतसे उभ्या शेतीसारखे तंत्र उपयुक्त ठरेल.
अन्नसुरक्षेसाठी उभी शेती देखील आवश्यक आहे कारण जास्त उत्पादन घ्यायचे असेल तर कमी शेतीत जास्त उत्पादन घेता येईल अशा पद्धतींचा अवलंब करण्याची गरज आहे. उभ्या शेतीत भाजीपाल्याचे उत्पादन ४ ते ५ पट अधिक असू शकते.
सुरुवातीला उभ्या शेतीच्या सेटअपमध्ये खर्च येतो परंतु नंतर ते शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर तंत्र आहे. यामध्ये कोणत्याही हंगामात कोणतेही पीक घेता येते दुसरा फायदा म्हणजे पाण्याची बचत कारण या तंत्रज्ञानामध्ये फक्त ठिबक सिंचनाचा वापर केला जातो, त्यामुळे पारंपरिक शेतीच्या तुलनेत ९५% कमी पाण्यात पिके घेता येतात.
दंव वाढल्याने मासे मरू शकतात, तलावातील ऑक्सिजनची पातळी अशा पद्धतीने वाढवा
उभ्या शेतीत काय अडचणी येतात?
सध्या हे एक महागडे तंत्रज्ञान आहे, पॉली हाऊसमध्ये उभ्या शेतीसाठी किंवा उघड्यावर उभ्या शेतीसाठी लागणारी गुंतवणूक मोठी आहे आणि अनेक उत्पादनांचे बाजारभाव जास्त नसल्यामुळे शेतकऱ्यांना नुकसान सहन करावे लागते.
उभी शेती ही अजूनही नवीन पद्धत आहे जी शेतकऱ्यांसाठी नवीन आहे. तरुण शेतकरी या प्रकारच्या तंत्रज्ञानाचा अवलंब करत आहेत परंतु बहुतांश शेतकरी पारंपरिक पद्धतीनेच शेती करतात.
उभ्या शेतीच्या उभारणीत होणारा खर्च हा त्याच्या वाढत्या वापरात अडथळा आहे. पुष्कळ वेळा शेतकरी सरकारकडून मिळणाऱ्या मदतीचा लाभ घेऊ शकत नाहीत आणि स्वत:कडील भांडवलाअभावी उभी शेती करू शकत नाहीत.
जर नवीन तंत्रज्ञानाचा शेतीमध्ये समावेश करायचा असेल, तर शाळा, महाविद्यालये आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रमांमध्ये असे तंत्रज्ञान शिकवण्याची आणि प्रशिक्षित करण्याची गरज आहे जेणेकरून लोकांना हे तंत्रज्ञान समजेल आणि त्याचा वापर करता येईल.
हे पण वाचा;-
PMFBY: शेतकऱ्यांना हक्काची रक्कम ३ जानेवारीपूर्वी देण्याचे आदेश, कंपन्या मनमानी करत आहेत
भुईमुगाच्या शेंगा काळ्या झाल्या किंवा रोगट झाल्यास काय करावे, संरक्षण कसे करावे
ही आहे जगातील सर्वात महागडी मशरूम, 1 किलोची किंमत 40 तोळे सोने, जाणून घ्या त्याची खासियत
हे जीवनसत्व मधुमेहासाठी आहे वरदान, रक्तातील साखर नेहमी कमी राहते
जाणून घ्या, शेतीमध्ये जैवतंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतकरी दुप्पट उत्पन्न कसे मिळवतात?
सोलर पंप कसा बसवायचा, तुम्ही या सरकारी योजनेचा लाभ घेऊ शकता
पदवी आणि डिप्लोमा पाससाठी नोकऱ्या उपलब्ध आहेत, 27 डिसेंबरपासून अर्ज करा
