रब्बी 2022-23: डाळी आणि तेलबियांचे उत्पादन वाढवण्यासाठी केंद्राचा पुढाकार, शेतकऱ्यांना बियाणांचे मिनीकिट्स वाटप करणार
केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाने रब्बी 2022-23 साठी नियमित कडधान्ये आणि तेलबियांचे उत्पादन करणाऱ्या राज्यांमध्ये तसेच मान्सूनची कमतरता असलेल्या भागात बियाणे कमी करण्याची योजना आखली आहे.
पाऊस न पडल्याने खरीप हंगामातील पिके दुष्काळाला सामोरे जात आहेत. त्यामुळे खरीप हंगामातील पिकांच्या उत्पादनात घट अपेक्षित आहे. हे पाहता केंद्र सरकारने रब्बी हंगामात कडधान्य आणि तेलबिया पिकांचे उत्पादन वाढविण्याचा आराखडा तयार केला आहे. ज्या अंतर्गत केंद्र सरकार कडधान्य आणि तेलबिया पिकांच्या मिनीकीट शेतकऱ्यांना बियाणे वाटप करणार आहे . केंद्र सरकारचा अंदाज आहे की चांगल्या बियाण्यांमुळे पिकांची उत्पादकता सुमारे 20-25 टक्क्यांनी वाढू शकते.
सोयाबीन पिकावर किडींचा हल्ला, शेतकऱ्यांचा सरकारवर आरोप
केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाने रब्बी 2022-23 साठी नियमित कडधान्ये आणि तेलबियांचे उत्पादन करणार्‍या राज्यांमध्ये तसेच मान्सूनची कमतरता असलेल्या भागात बियाणे कमी करण्याची योजना आखली आहे. मिनीकिट्स राष्ट्रीय बियाणे महामंडळ (NSC), Nafed द्वारे पुरविल्या जातील, ज्याला राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा अभियानाद्वारे संपूर्णपणे भारत सरकारकडून निधी दिला जातो.
नुकसान भरपाई न मिळाल्याने शेतकऱ्यांचा सरकारविरोधात संताप, दूध रस्त्यावर फेकून व्यक्त केला निषेध
बियाणे मिनीकीट योजनेचा हा उद्देश आहे
केंद्र सरकारने खालील उद्दिष्टांसह शेतकऱ्यांना नवीन उच्च उत्पन्न देणाऱ्या वाणांचे बियाणे वाटप करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर बियाणे मिनिकिट कार्यक्रम मंजूर केला आहे. मंत्रालयाने दिलेल्या माहितीनुसार, उत्पादन आणि उत्पादकता वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यांमध्ये नवीनतम पीक वाण लोकप्रिय करण्याच्या उद्देशाने बियाणे मिनीकिट्सचे वितरण केले जात आहे. महाराष्ट्रातील विदर्भात रेपसीड आणि मोहरी (R&M) च्या अपारंपारिक क्षेत्राचा समावेश करताना, तमिळनाडू, आंध्र प्रदेश, तेलंगणा आणि कर्नाटक आणि उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश या दक्षिणेकडील राज्यांसाठी प्रमुख रब्बी तेलबिया म्हणून भुईमूग, लहान तेलबिया जसे की बिहार आणि राजस्थानमध्ये जवस आणि महाराष्ट्र, कर्नाटक आणि तेलंगणामध्ये कुसुम बियाणे मिनीकिट्सचे वितरण करण्यासाठी.
कांद्याचे भाव: राज्यातील शेतकऱ्यांचे दुहेरी नुकसान, भाव मिळत नाही आणि ठेवलेला कांदाही सडू लागला
11 राज्यांमध्ये कडधान्य पिकांच्या बियाण्यांचे वितरण
कडधान्यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी सरकारने 2022-23 मध्ये 11 राज्यांना डाळी आणि उडीदच्या 4.54 लाख बियाणे मिनीकिट्स आणि मसूरच्या 4.04 लाख बियाण्यांचे वाटप केले आहे. विशेषत: पाऊस कमी असलेल्या भागात लवकर पेरणी करण्याच्या उद्देशाने, उत्तर प्रदेशसाठी 1,11,563 किट, झारखंडसाठी 12,500 किट आणि बिहारसाठी 12,500 किट्स प्रदान करण्यात आल्या आहेत.
जगाच्या मोठ्या भागाची अन्नाची गरज भागवण्याची क्षमता भारताकडे – केंद्रीय कृषीमंत्री
त्याच वेळी, मंत्रालयाने सांगितले की सरकार 2022-23 मध्ये एक विशेष कार्यक्रम (TMU 370) ‘तुर मसूर उडीद – 370’ देखील राबवत आहे. ज्याद्वारे देशातील 120 जिल्ह्यांमध्ये मसूर आणि 150 जिल्ह्यांमध्ये उडीद उत्पादन वाढवण्याची योजना आहे.
गेल्या 3 वर्षात डाळी आणि तेलबियांचे उत्पादन वाढले
कडधान्य आणि तेलबियांच्या उत्पादकतेत गेल्या 3 वर्षात लक्षणीय वाढ झाली आहे. कडधान्यांच्या बाबतीत, उत्पादकता ७२७ किलो/हेक्टर (२०१८-१९) वरून ९८० किलो/हेक्टर (चौथा आगाऊ अंदाज, २०२१-२२) म्हणजे ३४.८% इतकी वाढली आहे. त्याचप्रमाणे तेलबिया पिकांची उत्पादकता १२७१ किलो/हेक्टर (२०१८-१९) वरून १२९२ किलो/हेक्टर (चौथा आगाऊ अंदाज, २०२१-२२) पर्यंत वाढली आहे.
