पाम तेल उत्पादक देशाने तेलाच्या निर्यातीवर घातली बंदी, सोयाबीन आणि सूर्यफुलाचे दर गगनाला भिडणार?

जगातील सर्वात मोठ्या पाम तेल उत्पादकांपैकी एक असलेल्या इंडोनेशियाने 28 एप्रिलपासून त्याच्या निर्यातीवर बंदी घालण्याची घोषणा केली आहे. ही माहिती मिळाल्यानंतर भारतीय बाजारपेठेत घाऊक दरात वाढ होऊ लागली आहे. वर्षाला सुमारे ७० हजार कोटी रुपयांचे खाद्यतेल आयात करणाऱ्या भारतातील ग्राहकांसाठी ही वाईट बातमी आहे.

भारतातून गहू, तांदूळ आणि इतर तृणधान्यांची विक्रमी निर्यात होत असताना देशासमोर आयात आघाडीवर मोठी समस्या निर्माण झाली आहे. पाम तेलाचा सर्वात मोठा उत्पादक इंडोनेशियाने त्याच्या निर्यातीवर बंदी घातली आहे. निर्यात बंदीचा हा आदेश २८ एप्रिलपासून लागू होणार आहे. इंडोनेशियाच्या या घोषणेनंतर भारतातील खाद्यतेलाच्या महागाईत आणखी आग लागणार आहे. फेडरेशन ऑफ ऑल इंडिया एडिबल ऑइल ट्रेडर्सचे अध्यक्ष शंकर ठक्कर यांनी सांगितले की, दुपारी 3 वाजण्याच्या सुमारास इंडोनेशियाने निर्यात बंदीची घोषणा केली. यानंतर भारतीय बाजारात तेल महाग होऊ लागले. घोषणेपूर्वी पामोलिनचा प्रति १० किलोचा घाऊक भाव १४७० रुपये होता , तो रात्री १५२५ रुपये झाला.

वाचा (Read This)  काळ्या मक्याची शेती, कोणत्याही हंगामात लागवड करून मिळवा अधिक नफा

खाद्यतेलाच्या व्यवसायावर बारकाईने लक्ष ठेवणारे ठक्कर म्हणाले की, भारत इंडोनेशियातून कच्चे पामोलिन आयात करतो, तर तयार पामोलिन म्हणजेच मलेशियातून शुद्ध केले जाते. आपल्या एकूण खाद्यतेलापैकी ६५ टक्के आयात इंडोनेशियातून होते. त्यामुळे तिथून होणारी निर्यात बंद होणे ही आमच्या ग्राहकांसाठी चिंतेची बाब आहे. यानंतर, मोहरीचे आणि सोयाबीनचे भाव गगनाला भिडतील, जे आधीच एमएसपीपेक्षा जास्त दराने विकले जात आहे. याशिवाय भुईमूग, सोयाबीन आणि सूर्यफूल तेलही महागणार आहे. आता मलेशिया किमतीबाबत मनमानी करेल.

खाद्यतेलाची मागणी आणि पुरवठ्यात मोठी तफावत

भारत अजूनही खाद्यतेलाच्या बाबतीत स्वयंपूर्ण झालेला नाही. सरकार या दिशेने काम करत आहे. अन्न आणि सार्वजनिक वितरण विभागाच्या अहवालानुसार खाद्यतेलाची देशांतर्गत मागणी सुमारे २५० लाख टन आहे, तर उत्पादन केवळ ११२लाख टन आहे. सुमारे ५६%ही तफावत भरून काढण्यासाठी आम्ही इतर देशांकडून खाद्यतेल आयात करतो. यासाठी आम्ही इतर देशांना दरवर्षी सुमारे ७० हजार कोटी रुपये देतो. त्यामुळे इंडोनेशियाने पामोलिनची निर्यात थांबवणे हा भारतीय ग्राहकांना महागाईच्या आघाडीवर आणखी एक धक्का आहे. कारण, इंडोनेशियातील पाम तेलाच्या संकटामुळे भारतात खाद्यतेलाच्या किमती वाढू शकतात.

हे ही वाचा (Read This) BLACK SOIL: कोणत्या पिकासाठी काळी माती आहे सर्वोत्तम, जाणून घ्या काळ्या मातीची वैशिष्ट्ये

इंडोनेशियाने निर्यात का बंद केली?

ठक्कर म्हणाले की, इंडोनेशियाने देशांतर्गत खाद्यतेलाच्या किमती नियंत्रित ठेवण्यासाठी निर्यातीवर बंदी घातली आहे. पाम तेलाचा जगातील सर्वात मोठा उत्पादक आणि निर्यातदार इंडोनेशिया, पाम तेलाच्या तुटवड्याशी संबंधित अतिशय वेगळ्या संकटाचा सामना करतो. त्याचा तुटवडा इतका मोठा आहे की इंडोनेशिया सरकारला गेल्या काही महिन्यांत येथील किमतींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी कठोर पावले उचलावी लागली आहेत.

सर्वप्रथम, 1 फेब्रुवारी रोजी त्यांनी खाद्यतेलाच्या किंमती त्यांच्या जागी निश्चित केल्या होत्या. त्यानंतर स्थानिक पातळीवर किमतींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी निर्यातदारांसाठी नियम कडक करण्यात आले. देशांतर्गत बाजारात 20 टक्के विक्री करणे बंधनकारक करण्यात आले होते. हे प्रकरण हाताळले नाही, तर त्याला एकूण उत्पादनाच्या 30 टक्के घरगुती वापरासाठी विकण्यास भाग पाडले गेले. मग तो आता निर्यातीवर बंदी घालेल अशी भीती निर्माण झाली होती. हा अंदाज बरोबर निघाला. इंडोनेशियाच्या या निर्णयानंतर भारतातील बाजारात घबराटीचे वातावरण निर्माण झाले आहे.

हे ही वाचा (Read This) पेस्टीसाईडचा सुरक्षित वापर करणे आहे अत्यंत गरजेचे

सूर्यफूल आणि सोयाबीनवरही संकट आले आहे

ठक्कर म्हणाले की, भारत सरकार युक्रेन आणि रशियाकडून सूर्यफूल तेल आयात करते. मात्र या दोन देशांमध्ये सुरू असलेल्या भीषण युद्धामुळे सूर्यफुलाची आवक बरीच घटली आहे. तर, अमेरिका, ब्राझील आणि अर्जेंटिनामध्ये सोयाबीनच्या उत्पादनात घट झाल्याचा अंदाज आहे. ही सर्व परिस्थिती खाद्यतेलाच्या किमती वाढण्याकडे बोट दाखवत आहे. संघटनेने सरकारला गहू, तांदूळ या खाद्यतेलाचा बफर स्टॉक ठेवण्याची सूचना केली होती. याची वेळीच अंमलबजावणी झाली असती तर इंडोनेशियन निर्णयाचा फारसा परिणाम झाला नसता.

हेही वाचा : केंद्रीय कर्मचाऱ्यांचा DA १३% वाढणार, तीन महिन्यांची थकबाकीसुद्ध