कृषी क्षेत्रासाठी 2022 कसे होते, निर्यात-आयातीने महागाई किती वाढली, जाणून घ्या सर्व काही

खतांच्या अनुदानावरील खर्च चालू आर्थिक वर्षात 2.5 लाख कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचू शकतो कारण जागतिक खतांच्या किमतींमध्ये तीव्र वाढ होऊनही सरकारने किरकोळ किमती अपरिवर्तित ठेवल्या आहेत.

गेल्या वर्षी, हवामानाच्या बदलत्या स्वरूपामुळे देशाच्या कृषी क्षेत्राच्या विकासावर परिणाम झाला, त्यामुळे गहू आणि धान पिकांवर परिणाम झाला आणि त्यांच्या किरकोळ किमती वाढल्या. या परिस्थितीत, अर्थव्यवस्थेला पुन्हा रुळावर आणण्यासाठी सरकारला निर्यातीवर बंदी घालण्यासह विविध धोरणात्मक पावले उचलावी लागली. जर 2021 हे वर्ष कृषी कायद्यांमुळे प्रसिद्धीच्या झोतात आले असेल, तर 2022 हे वर्ष कृषी-अन्न क्षेत्रातील अनेक बदलांसाठी ओळखले जाईल, जेथे हिवाळ्यात पावसाचा अभाव आणि गरम हवेचा काही प्रमुख पिकांच्या उत्पादनावर परिणाम झाला.

1 जानेवारी ते 31 डिसेंबर 2023 पर्यंत तांदूळ, गहू आणि भरड धान्य मोफत देणार सरकार

त्याच वेळी, रशिया-युक्रेन संघर्षामुळे अनेक वस्तू आणि खतांच्या किमती वाढल्या. उच्च चलनवाढीच्या काळात, सरकारने प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना (PMGKAY) अंतर्गत 2022 पर्यंत 80 कोटींहून अधिक लोकांना अतिरिक्त पाच किलोग्रॅम अन्नधान्य मोफत दिले. सरकारने आता राष्ट्रीय अन्न सुरक्षा कायद्यांतर्गत 31 डिसेंबर 2023 पर्यंत नियमितपणे दर महिन्याला प्रति व्यक्ती पाच किलोग्रॅम मोफत रेशन देण्याचा निर्णय घेतला आहे.

आश्चर्यकारक ही कोंबडी शेंगदाणे, लसूण खाते… दिवसात 2, 4 नव्हे तर 31 अंडी घालते

ग्राहकांच्या हिताचा समतोल साधण्याचे आव्हान राहणार आहे

कृषी उत्पादनाचा विचार केला तर नवीन वर्ष चांगले जावे, अशी आशा सरकारी अधिकारी आणि कृषी तज्ज्ञ व्यक्त करत आहेत. सध्याच्या रब्बी हंगामात लागवडीखालील क्षेत्र वाढले आहे कारण किमान आधारभूत किमतीत (एमएसपी) वाढ झाल्याने शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन मिळाले आहे. काही अत्यावश्यक खाद्यपदार्थांच्या चढ्या किमतींमुळे शेतकरी आणि ग्राहक यांच्या हिताचा समतोल साधण्याचे आव्हान 2023 मध्येही राहणार आहे.

बाजरी ही तांदूळ आणि गव्हापेक्षा आरोग्यदायी आहे, ती सिंधू संस्कृतीतही वापरली जात होती

द्वारे तटस्थ केले जात आहे

नॅशनल रेन-फेड एरिया अॅथॉरिटीचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी अशोक दलवाई यांनी पीटीआय-भाषेला सांगितले की, “शेती क्षेत्राने 2022 मध्ये एकंदरीत चांगली कामगिरी केली होती, परंतु हवामानाच्या गडबडीमुळे काही पिकांवर परिणाम झाला होता. आम्हाला आशा आहे की पुढील वर्ष बरेच चांगले सिद्ध होईल आणि सध्या गव्हाचे पीक येण्याची चांगली शक्यता आहे. ते म्हणाले की, असामान्य हवामानामुळे उत्पादनाचे होणारे नुकसान थांबवणे कठीण आहे, परंतु पीएम-किसान आणि प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) द्वारे शेतकऱ्यांचे होणारे नुकसान कमी केले जात आहे.

भंडारा जिल्ह्यातील शेतकरी मुख्य पीक सोडून बागायती शेतीवर देत आहेत भर

अत्यल्प पावसामुळे भात पिकाला फटका बसला

सरकारी आकडेवारीनुसार, भारताने पीक वर्ष 2021-22 (जुलै-जून) मध्ये 315.72 दशलक्ष टनांचे विक्रमी अन्नधान्य उत्पादन केले, जे 2020-21 मधील 317.4 दशलक्ष टन उत्पादनापेक्षाही जास्त आहे. ग्राहक व्यवहार विभागाचे सचिव रोहित कुमार सिंग म्हणाले, “एकंदरीत हे एक आव्हानात्मक वर्ष होते परंतु सक्रिय पावले उचलल्याने परिस्थिती सुधारली. स्थिर आयात धोरणासह बफर स्टॉकच्या व्यवस्थापनाने वर्षभर महत्त्वाच्या वस्तूंचा पुरवठा आणि किमती स्थिर ठेवण्यास मदत केली आहे. यावर्षी हवामानावर कृषी क्षेत्राचे अवलंबित्व दिसून आले. काही राज्यांमध्ये अचानक आलेल्या उष्णतेच्या लाटेमुळे गव्हाचे उत्पादन घटले, तर देशाच्या पूर्वेकडील भागात अल्प पावसामुळे भात पिकांवर परिणाम झाला.

अनेक तज्ञांच्या पाठीमागे धावून शेतकरी गोंधळून गेला ? एकदा वाचाच

गव्हाचे प्रमाण कमी करून तांदळाचे प्रमाण वाढवले

गव्हाचे उत्पादन गेल्या वर्षीच्या १०९.५९ दशलक्ष टनांवरून २०२२ मध्ये १०६.८४ दशलक्ष टन इतके कमी झाले आहे. तथापि, गव्हाचे उत्पादन सुमारे 95 दशलक्ष टन राहिले असल्याचे व्यापार तज्ज्ञांचे मत आहे. केंद्राच्या गहू खरेदीतही यंदा सुमारे ५० टक्क्यांनी घट झाली आहे, ज्यामुळे बफर स्टॉकवर दबाव वाढला आहे. गहू आणि पिठाच्या वाढत्या किरकोळ किंमतींवर, किरकोळ किमतीत वाढ रोखण्यासाठी सरकारने 13 मे 2022 पासून गव्हाच्या निर्यातीवर बंदी घातली. सोबतच सरकारने रेशन दुकानातून धान्य वितरणात गव्हाचे प्रमाण कमी करण्याबरोबरच तांदळाचे प्रमाण वाढवले.

पीएम किसान: यादीत तुमचे नाव तपासा, पीएम किसानचा 13 वा हप्ता लवकरच जारी केला जाईल

तांदळाची सरासरी किरकोळ किंमत आता प्रतिकिलो ३८.४३ रुपये आहे

भाताचीही स्थिती तशीच राहिली. प्रामुख्याने पूर्वेकडील राज्यांमध्ये खरीप हंगामात कमी पावसामुळे भात उत्पादनात घट झाली आहे. 2022 च्या खरीप हंगामात तांदळाचे उत्पादन 104.99 दशलक्ष टनांपर्यंत खाली येण्याचा अंदाज आहे, तर गेल्या वर्षी याच हंगामात हे उत्पादन 111.76 दशलक्ष टन होते. अशा परिस्थितीत सरकारने तुटलेल्या तांदळाच्या निर्यातीवर बंदी घातली आणि बिगर बासमती तांदळाच्या निर्यातीवर 20 टक्के सीमाशुल्क लागू केले. त्यामुळे तांदळाच्या किमतीत मोठी वाढ रोखण्यास मदत झाली. तांदळाची सरासरी किरकोळ किंमत आता प्रतिकिलो ३८.४३ रुपये आहे.

खाद्यतेल महागणार? देशातील या बाजारात सोयाबीनसह या तेलबियांच्या किमती वाढल्या

अनेक प्रसंगी आयात शुल्क कमी केले

तथापि, ऑल इंडिया एक्सपोर्टर्स असोसिएशनचे माजी अध्यक्ष विजय सेटिया म्हणाले की, तांदूळ निर्यात 2022 च्या एप्रिल-ऑक्टोबर या कालावधीत 7 टक्क्यांनी वाढून 126.97 लाख टन झाली आहे. खाद्यतेलाच्या बाबतीत, देशांतर्गत उपलब्धतेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि स्थानिक किमती नियंत्रित करण्यासाठी अनेक वेळा आयात शुल्क कमी करण्यात आले.

शेळीपालन: जमनापारी शेळीला राष्ट्रीय पुरस्कार, शेळीची ही जात का आहे खास, देते इतके लिटर दूध

तृणधान्यांचा वापर वाढवण्यासाठी पावले उचलणे

खतांच्या अनुदानावरील खर्च चालू आर्थिक वर्षात 2.5 लाख कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचू शकतो कारण जागतिक खतांच्या किमतींमध्ये तीव्र वाढ होऊनही सरकारने किरकोळ किमती अपरिवर्तित ठेवल्या आहेत. यावर्षी, सरकारने पिकांची किमान आधारभूत किंमत निश्चित करण्याशी संबंधित यंत्रणा मजबूत करण्याच्या मार्गांचा शोध घेण्यासाठी एक समिती देखील स्थापन केली आहे. संयुक्त राष्ट्रसंघाने 2023 हे वर्ष ‘आंतरराष्ट्रीय बाजरीचे वर्ष’ म्हणून घोषित केल्यामुळे, सरकार बाजरीचा वापर वाढवण्यासाठी पावले उचलत आहे.

शुभ मंत्र: नवीन वर्षात या 9 मंत्रांनी मनोकामना पूर्ण होतील आणि आनंदात खूप वाढ होईल