सोयाबीनची अचूक लागवड पद्धत
सोयाबीनला बोनलेस मीट असेही म्हणतात, जे शेंगा कुटुंबातील आहे. त्याचे मूळ स्थान चीन मानले जाते. हे फायबर तसेच प्रोटीनचा उच्च स्रोत आहे. सोयाबीनपासून काढलेल्या तेलात शुद्ध चरबीचे प्रमाण कमी असते.
हवामान :-
सोयाबीन हे उष्ण आणि आर्द्र हवामानाचे पीक आहे. बियांच्या चांगल्या उगवणासाठी 25°C. आणि पिकाच्या वाढीसाठी, सुमारे 25-30 ° से. तापमान आवश्यक आहे. सोयाबीनच्या चांगल्या पिकासाठी वार्षिक पर्जन्यमान 60-70 सें.मी. पाहिजे
(नोंदणी) नानाजी देशमुख कृषी संजीवनी योजना 2022: नवीन ऑनलाइन अर्ज, संपूर्ण माहिती
जमीन:-
सोयाबीनच्या चांगल्या उत्पादनासाठी चिकणमाती माती सर्वोत्तम मानली जाते. ज्याचा pH 6 ते 7.5 आहे.
शेतीची तयारी:-
शेत तयार करताना दोन-तीन वेळा मशागत आणि देशी नांगरणीने नांगरणी करावी.
पेरणीची वेळ:-
जूनच्या दुसऱ्या आठवड्यात ते जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात पेरणी केली जाते.
महाराष्ट्र मुख्यमंत्री सौर कृषी पंप योजना 2022: ऑनलाइन नवीन अर्ज असा करा
बियाणे :-
एक हेक्टर शेतात 70-80 किलो बियाणे लागते.
अंतर :-
पेरणीच्या वेळी ओळी ते ओळी आणि रोप ते रोप अंतर अनुक्रमे 45 सेमी, 8-10 सें.मी. ठेवले पाहिजे.
बियाण्याची खोली:-
बियाण्याची खोली 3-5 सें.मी. ठेवली पाहिजे
बीजप्रक्रिया :-
बियाण्यांचे मातीजन्य रोगांपासून संरक्षण करण्यासाठी बियाण्यास थिराम किंवा कॅप्टन @ 3 ग्रॅम/किलो बियाण्यांची प्रक्रिया करा.
शेतकऱ्यांनी खरीप पिकांच्या पेरणीपूर्वी हे काम करावे, उत्पादन वाढेल – शास्त्रज्ञांनी दिल्या या सूचना
सिंचन :-
सोयाबीन पिकाला तीन ते चार पाणी द्यावे लागते. शेंगा तयार होण्याच्या वेळी सिंचनाचे पाणी अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते कारण ही पिकाची मुख्य महत्त्वाची अवस्था असते. यावेळी पाण्याची कमतरता असल्यास उत्पादनात लक्षणीय घट होते.
रासायनिक खते आणि खत :-
शेत तयार करताना हेक्टरी १० ते १२ टन कुजलेले शेण मातीत मिसळून चांगले मिसळावे. रासायनिक खते, नायट्रोजन 20-25 किलो आणि स्फुरद 50-60 किलो/हेक्टरी वापरावे.
तण नियंत्रण :-
शेत तणमुक्त करण्यासाठी, रासायनिक पद्धतीने तणांचे नियंत्रण करण्यासाठी पेरणीनंतर लगेच पेंडीमेथालिनची फवारणी करावी.
हानिकारक कीटक आणि प्रतिबंध
पांढरी माशी:
त्याच्या नियंत्रणासाठी ट्रायझोफॉस @ 600 मिली प्रति हेक्टरी वापरावे. गरज भासल्यास पहिली फवारणी केल्यानंतर १० दिवसांनी दुसरी फवारणी करावी.
केसाळ सुंडे:
या सुरवंटाचा प्रादुर्भाव कमी प्रमाणात असल्यास हाताने उचलून किंवा रॉकेलमध्ये टाकून नष्ट करा. त्याचा प्रादुर्भाव जास्त असल्यास डायक्लोरव्हास @ 400 मिली प्रति हेक्टरी फवारणी करावी.
काळे बीन्स:
हे कीटक फुलांच्या अवस्थेत आक्रमण करतात. ते फुलावर खातात आणि बीन्समध्ये धान्य तयार होण्यास प्रतिबंध करतात. प्रादुर्भाव दिसून आल्यास ऍसेफेट ७५ एससी, १६०० ग्रॅम प्रति हेक्टरी फवारणी करावी. गरज भासल्यास, पहिल्या फवारणीनंतर 10 दिवसांच्या अंतराने दुसरी फवारणी करा. संध्याकाळच्या वेळी फवारणी करणे उत्तम मानले जाते.
रोग आणि प्रतिबंध
पिवळा पाईड रोग:
हा रोग पांढऱ्या माशीमुळे पसरतो. त्याच्या रोगाचे कारण पिवळे मोज़ेक विषाणू आहे, ज्यामुळे पानांवर अनियमित पिवळे, हिरवे डाग तयार होतात. रोगग्रस्त झाडांवर शेंगा तयार होत नाहीत.त्याच्या प्रतिबंधासाठी रोग प्रतिरोधक जाती निवडा. पांढऱ्या माशीच्या नियंत्रणासाठी ट्रायझोफॉस @ 800 मिली प्रति हेक्टरी फवारणी करावी.
कापणी कापणी
जेव्हा शेंगा सुकतात आणि पाने पिवळी पडतात आणि पाने गळतात तेव्हा पीक काढणीसाठी तयार होते. हाताने किंवा रेकने कापणी करा. कापणीनंतर, बियाणे झाडांपासून वेगळे करा.
उत्पादन :-
सोयाबीनचे उत्पादन हेक्टरी 25-30 क्विंटल आहे.