रशिया-युक्रेन युद्धामुळे जगभरात भारतीय गव्हाची चमक वाढली, कोणत्या देशात किती निर्यात झाली?

भारतातून गहू निर्यात:परकीय व्यापार धोरणानुसार गव्हाची निर्यात ‘मुक्त’ श्रेणीत येते. त्याच्या निर्यातीसाठी सरकारकडून कोणताही परवाना किंवा अधिकृतता आवश्यक नाही.

युक्रेन आणि रशियामध्ये सुरू असलेल्या युद्धादरम्यान, भारताने जगातील सर्वात मोठी गव्हाची बाजारपेठ काबीज केली आहे. एका वर्षात गव्हाच्या निर्यातीतून मिळणाऱ्या उत्पन्नात जवळपास चौपट वाढ झाली आहे. खरेतर, युक्रेन आणि रशिया हे दोन्ही गव्हाचे प्रमुख निर्यातदार आहेत ज्याचा जागतिक गव्हाच्या व्यापारात 25 टक्क्यांहून अधिक वाटा आहे. मात्र यावेळी या दोन देशांमधील युद्धामुळे भारतीय गव्हाची मागणी वाढली आहे. अनेक नवीन देश भारतीय गव्हाचे ग्राहक बनले आहेत. त्यामुळे 2022-23 मध्ये गव्हाच्या निर्यातीचा नवा विक्रम होण्याची शक्यता आहे. विशेष म्हणजे गव्हाच्या निर्यातीवर कोणतेही बंधन नाही. परकीय व्यापार धोरणानुसार गव्हाची निर्यात ‘मुक्त’ श्रेणीत येते. त्यामुळे त्याच्या निर्यातीसाठी सरकारकडून कोणताही परवाना ) किंवा अधिकृतता आवश्यक नाही.

हे ही वाचा (Read This)  आता नोकरी १२ तासांची, पगार पण कमी, पीएफ वाढणार- १ जुलैपासून मोदी सरकार लागू करणार नवे नियम ?

गव्हाची निर्यात वाढवण्याची संधी म्हणून व्यापारी ही सूट मानत आहेत. वाढती जागतिक मागणी पूर्ण करण्यासाठी केंद्र सरकारने काही पावले उचलली आहेत. जेणेकरून परकीय चलन देशात येते. निर्यातीचा लाभ शेतकऱ्यांनाही मिळायला हवा. निर्यात वाढण्याच्या शक्यतेमुळे यावेळी खुल्या बाजारात गव्हाला MSP (एमएसपी-किमान आधारभूत किंमत) पेक्षा जास्त भाव मिळत आहे. सध्या गव्हाचा एमएसपी 2,015 रुपये प्रति क्विंटल आहे. यावर्षी गव्हाची निर्यात सुमारे 100 लाख टन होण्याचा अंदाज आहे.

हे ही वाचा (Read This) वाढत्या तापमानामुळे पशुपालक अडचणीत, दूध उत्पन्नात घट

सरकार नवीन बाजारपेठांच्या शोधात आहे
केंद्रीय वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाने माहिती दिली आहे की केंद्र सरकारने भारतीय दूतावासांच्या सहभागाद्वारे इंडोनेशिया, येमेन प्रजासत्ताक, अफगाणिस्तान, कतार, ओमान, भूतान आणि फिलिपाइन्समध्ये गहू निर्यातीसाठी नवीन संभाव्य बाजारपेठांचा शोध घेतला आहे. गुजरात राज्यातून गव्हाच्या GI जातीचा (भालिया) प्रचार करण्यासाठी केनिया आणि श्रीलंकेला चाचणी पाठवण्यात आली. अलीकडे इजिप्तनेही भारताकडून गहू मागवला आहे.

हे ही वाचा (Read This)भविष्याच्या दृष्टीने गटशेती महत्वाची…!

गव्हाच्या निर्यातीला किती चलन मिळाले

केंद्रीय वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाच्या मते, 2020-21 मध्ये गव्हाची निर्यात $568 दशलक्ष होती, तर 2021-22 मध्ये ती चार पटीने वाढून $2119 दशलक्ष झाली आहे. निर्यातीत एवढी उडी कुणालाही अपेक्षित नव्हती.

2020-21 मध्ये 21.55 लाख टन गव्हाची निर्यात झाली होती, तर 2021-22 मध्ये हा आकडा 21 मार्चपर्यंत 70 लाख टनांवर गेला होता. 2019-20 मध्ये केवळ 217354 टन गव्हाची निर्यात झाली.

निर्यातीला चालना देण्यासाठी सरकार काय करत आहे?

गहू निर्यातीला चालना देण्यासोबत उत्पादन आणि निर्यातीमधील आव्हानांवर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी APEDA ने एक कार्यकारी गट स्थापन केला आहे. गहू निर्यातीच्या पुरवठा साखळीतील समस्या सोडवण्यासाठी व्यापारी जगताशी नियमित चर्चा केली जात आहे. निर्यात केलेल्या उत्पादनांची गुणवत्ता सुनिश्चित करण्यासाठी, APEDA ने भारतभर 213 प्रयोगशाळांना मान्यता दिली आहे. निर्यात चाचणी आणि देखरेख योजनांसाठी मान्यताप्राप्त प्रयोगशाळांना सहाय्य दिले जाते.

हे वाचा : एसटी कर्मचारी कामावर परतण्यास सुरवात