एकदा वाचाच: सरकारने शेतकऱ्यांचे अर्थशास्त्र समजून घ्यावे, तेलबिया आणि कडधान्य शेतीचा वेग चांगला भाव मिळाल्यानेच वाढेल.
तेलबिया, कडधान्ये किंवा कांद्याची लागवड तेव्हाच वाढेल जेव्हा शेतकऱ्यांना चांगला भाव मिळेल. दुसरा मार्ग नाही. केंद्र व राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या आक्रोशाकडे डोळेझाक करू नये. अन्यथा ग्राहकांनाही मोठी किंमत मोजावी लागेल. उत्पादन कमी झाले तर आयातीवरील अवलंबित्व वाढेल आणि आयात केलेल्या वस्तूंसाठी जास्त किंमत मोजण्याची तयारी ठेवावी लागेल.
ऊन, थंडी, पाऊस आणि हवामानाचा तडाखा सहन करणाऱ्या शेतकऱ्यांनी आपल्या निर्णयांनी बंद खोलीत नियोजन करणाऱ्या नोकरशहा आणि तथाकथित अर्थतज्ज्ञांना मोठा धडा दिला आहे. भाव मिळाला तर उत्पादन वाढवू, अन्यथा स्वावलंबी न होता आयातीवर अवलंबून राहू, असे या मातीपुत्रांनी सांगितले आहे. मोहरी आणि कांदा पिकवणाऱ्या शेतकऱ्यांचा संघर्ष कमी-अधिक प्रमाणात त्याच निकालापर्यंत पोहोचला आहे, हे दिल्लीत बसून हवेत बोलणाऱ्यांसाठी मोठे उत्तर आहे. तुम्ही भावही देणार नाही आणि उत्पादन वाढवत राहील असा कोणताही धर्मादाय शेतकरी करत नाहीत. कोविडनंतर जेव्हा दोन वर्षे मोहरीला चांगला भाव मिळाला तेव्हा शेतकऱ्यांनी लागवड वाढवली आणि उत्पादन वाढले, त्यानंतर भाव कमी झाल्यावर त्यांनी वाढत्या लागवडीच्या वेगाला ब्रेक लावला. तीच अवस्था कांद्याची आहे. त्याला भाव मिळाला नाही तर शेतमालाच्या भावात 10 टक्के कपात करून सरकारला इशारा दिला.
पिकांवर कीटकनाशकांची फवारणी करताना या गोष्टी लक्षात ठेवा, अन्यथा तुमचे आरोग्य बिघडू शकते.
सध्या डाळी आणि तेलबियांच्या आयातीवरील वाढत्या खर्चामुळे सरकार हैराण झाले आहे. दुसरीकडे कांद्याच्या घटत्या लागवडीमुळे चिंता वाढली आहे. पण, तेलबिया, कडधान्ये किंवा कांद्याची लागवड तेव्हाच वाढेल, जेव्हा शेतकऱ्यांना चांगला भाव मिळेल. दुसरा मार्ग नाही. त्यामुळे केंद्र व राज्य सरकारने शेतकऱ्यांच्या आक्रोशाकडे डोळेझाक करू नये. अन्यथा ग्राहकांनाही मोठी किंमत मोजावी लागेल. उत्पादन कमी झाले तर आयातीवरील अवलंबित्व वाढेल आणि आयात केलेल्या वस्तूंसाठी जास्त किंमत मोजण्याची तयारी ठेवावी लागेल.
महाराष्ट्र : तरुण शेतकऱ्याने 5 लाखांचे कर्ज घेऊन 3 कोटी रुपयांची कंपनी केली स्थापन, चाकावर आधारित कीटकनाशक फवारणी पंपाने शेती करणे सोपे झाले
शेवटी ग्राहकांचेच नुकसान होणार आहे
प्रत्येक पिकाचा उत्पादन खर्च सरकारकडे आहे. त्यामुळे खर्चापेक्षा कमी दराने पीक विकण्याची सक्ती केली जाऊ नये, असा प्रयत्न केला, तरच काही प्रमाणात आयात कमी करता येईल. धोरण योग्य असेल तर डाळी आणि तेलबियांच्या आयातीवर खर्च होणारा पैसा वाचू शकतो, जो वार्षिक 1 लाख 57 हजार कोटी रुपयांपेक्षा जास्त आहे. शेतमालाचे भाव वाढले की सरकार शेतकऱ्यांवर जी कुऱ्हाड वापरते ती शेवटी सरकार आणि ग्राहकांच्या पायावर पडते.
सुकन्या योजना : मुलीला करोडपती बनवणाऱ्या योजनेवर आता सरकार देणार जास्त व्याज, सरकारी योजना टॅक्सपासूनही बचत करते.
विक्रमी क्षेत्र वाढवण्याचे कारण काय?
मात्र, शेतकऱ्यांनी त्यांच्या अर्थशास्त्रातून काय सांगितले आहे तेही समजून घेतले पाहिजे. 2020-21 मध्ये केवळ 73.12 लाख हेक्टरवर मोहरीची लागवड झाली. त्यापूर्वीही त्याचे क्षेत्रफळ 65 ते 70 लाख हेक्टर इतकेच होते. याच काळात कोविडचा काळ सुरू झाला. यंदा मोहरीचा भाव 7000 ते 8000 रुपये प्रति क्विंटलवर पोहोचला असून तो एमएसपीपेक्षा 60 टक्क्यांनी अधिक आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी मोहरीची लागवड वाढवली. 2021-22 मध्ये त्याची लागवड 91.25 लाख हेक्टरपर्यंत वाढली. म्हणजेच विक्रमी १८.१३ लाख हेक्टर क्षेत्र वाढले. एवढं क्षेत्र कधीच वाढलं नव्हतं. कोणत्याही योजनेचा प्रचार केला नाही. भाव तसाच राहिला आणि त्याचा परिणाम असा झाला की 2022-23 मध्ये क्षेत्र 98.02 लाख हेक्टर झाले. म्हणजे 6.77 लाख हेक्टरने वाढ झाली.
अमित शहा यांनी तूरडाळ सरकारी खरेदीसाठी ई-पोर्टल सुरू केले, नाफेड आणि एनसीसीएफ खरेदी करतील
भाव मिळाला नाही तेव्हा काय झाले?
तेलबियांमध्ये भारताला स्वावलंबी बनवण्यासाठी अनेक कागदोपत्री प्रयत्न झाले. शेतकऱ्यांच्या नावावरील कोषागाराची कागदपत्रेही फाडली मात्र क्षेत्र वाढले नाही. पण जेव्हा शेतकऱ्यांना भाव मिळू लागला तेव्हा त्यांनी शेती वाढवली. त्यामुळे खाद्यतेलाचे उत्पादन वाढले. पण गेल्या वर्षी म्हणजेच 2023 मध्ये मोहरीचा भाव एमएसपीपेक्षा 1000 रुपयांनी कमी झाला. मोहरीचा एमएसपी 5450 रुपये प्रतिक्विंटल होता आणि ते 4500 रुपये दराने विकत होते.
एकीकडे सरकारी खरेदीच झाली नाही आणि दुसरीकडे बाजारात भाव एमएसपीपेक्षा कमी होता. त्यामुळे त्याची लागवड वाढवण्यात शेतकऱ्यांनी रस दाखविला नाही. चालू रब्बी हंगामात मोहरीची लागवड केवळ ९७.२९ लाख हेक्टरपर्यंत मर्यादित राहिली आहे. लाखाच्या योजना करा असा संदेश स्पष्ट आहे. फायली काळ्या करा किंवा लाल-पिवळ्या करा पण उत्पादकाला चांगला भाव मिळाला नाही तर शेती वाढणार नाही. उलट तो ते सोडून दुसऱ्या पिकाकडे जाण्याचा प्रयत्न करेल. त्यामुळे उत्पादन खर्चापेक्षा अधिक भाव देणारी योजना करण्याची गरज आहे.
गव्हाचे उत्पादन: यावर्षी गव्हाचे विक्रमी 114 दशलक्ष टन उत्पादन होऊ शकते?
या वर्षी आशा
मोहरीची लागवड करणाऱ्या शेतकऱ्यांना यंदा चांगला भाव मिळू शकतो. कारण एकीकडे खप वाढत आहे आणि दुसरीकडे मोहरी या प्रमुख तेलबिया पिकाच्या लागवडीचा वेग मंदावला आहे. अशा परिस्थितीत या वेळी उत्पादनात फारशी वाढ होण्याचा अंदाज नाही, तर वापर सातत्याने वाढत आहे. सॉल्व्हेंट एक्स्ट्रॅक्टर्स असोसिएशन ऑफ इंडियाच्या मते, भारतात खाद्यतेलाचा दरडोई वापर 17.5 किलोवर पोहोचला आहे, जो गेल्या वर्षीच्या तुलनेत एक किलो अधिक आहे. या स्थितीमुळे शेतकऱ्यांना चांगला भाव मिळू शकतो. खाद्यतेलाची निम्म्याहून अधिक गरज आम्ही आयातीद्वारे पूर्ण करत आहोत.
कांद्याचे भाव : निर्यातबंदी असतानाही कांद्याचे भाव पुन्हा वाढू लागले, पहा बाजारभाव?
यंदा मोहरी लागवडीत शेतकऱ्यांनी उत्साह का दाखवला नाही, असा प्रश्न आता उपस्थित होत आहे. त्यांना चांगला भाव मिळाला नाही, असे उत्तर आहे. शेतकऱ्यांना चांगला भाव मिळाल्यावर त्यांनी शेती वाढवली आणि भाव पडताच त्यांनी शेती वाढवण्याचा उत्साह कमी केला. या वर्षीही भाव मिळाला नाही, तर पुढील वर्षी सध्याचे क्षेत्रही कमी होऊ शकते. कदाचित म्हणूनच कृषी मंत्रालयाने पीक वर्ष 2023-24 साठी मोहरी उत्पादनाचे लक्ष्य केवळ 131.4 लाख टन ठेवले आहे, जे गेल्या वर्षीच्या तुलनेत केवळ पाच लाख टन अधिक आहे.
तेलबिया आणि कडधान्यांचे उत्पादन असेच वाढेल का?
भारत हा खाद्यतेलाचा मोठा आयातदार देश आहे. त्याचे कारण म्हणजे स्वातंत्र्य मिळाल्यापासून आपण गहू आणि धानाची लागवड वाढवण्यावर भर दिला आहे. तशी धोरणेही बनवली. सध्याही असेच काहीसे घडत आहे. एकीकडे आपण डाळी आणि तेलबियांचे मोठे आयातदार आहोत आणि स्वावलंबी होण्याचा नारा देत आहोत, तर दुसरीकडे परस्परविरोधी निर्णय घेत आहोत.
ते कडधान्य आणि तेलबियांचे उत्पादन वाढविण्याबाबत बोलत आहेत, तर एमएसपीवरील बोनस फक्त गहू आणि धानावर दिला जाणार आहे.भाजपने छत्तीसगडमध्ये 3100 रुपये प्रति क्विंटल दराने धान आणि मध्य प्रदेशात 2700 रुपये दराने गहू खरेदी करण्याचे आश्वासन दिले आहे. राजस्थान. आहे. धानाची किंमत एमएसपीपेक्षा सुमारे 900 रुपये अधिक आहे आणि गव्हाची किंमत 400 रुपये अधिक आहे. आता गहू आणि धानावर बोनस दिल्यास शेतकरी गहू आणि धानाचीच लागवड वाढवतील. ते कडधान्य आणि तेलबियांचे उत्पादन का वाढवतील?
अशा धोरणांमुळे शेतकऱ्यांचा बळी गेला
खाद्यतेलांवरील नाममात्र आयात शुल्कामुळे व्यावसायिकांना आयातीमध्ये सोय होत आहे. देशांतर्गत बाजारातून तेलबिया खरेदी करणे त्यांना महागात पडले आहे. अशाप्रकारे आमचे धोरण असे आहे की, जो पैसा आपल्या देशातील शेतकऱ्यांच्या खिशात जायला हवा तो इंडोनेशिया, मलेशिया, रशिया, युक्रेन, अर्जेंटिना येथे जात आहे. आम्हाला आमच्या देशातील शेतकर्‍यांना किंमत द्यायची नाही. अशा परिस्थितीत मागणी वाढत असताना ते शेती करत नाहीत. खाद्यतेलाच्या आयातीवरील आपला खर्च गेल्या चार-पाच वर्षांत दुपटीने वाढला आहे. तेल वर्ष 2021-22 (नोव्हेंबर ते ऑक्टोबर) मध्ये 140.29 लाख टन खाद्यतेल आयात करण्यात आले. तर 2022-23 मध्ये ते 164.66 लाख टन इतके वाढले.
तूर भाव : कर्नाटक आणि महाराष्ट्रात तूर घसरली, मंडईत आवक वाढल्याने भाव घसरले.
शेतकऱ्यांना योग्य भाव कसा मिळणार?
काही लोक असा युक्तिवाद करतात की सरकारचे काम ग्राहकांची काळजी घेणे आहे. महागाई नियंत्रणात ठेवावी लागेल. हे शंभर टक्के बरोबर आहे. मात्र शेतकऱ्यांची गळचेपी करून महागाई कमी करण्याचे काम होणार का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. महागाई कमी करण्याची जबाबदारी फक्त शेतकऱ्यांच्या खांद्यावर का? तर शेतकऱ्यांचे उत्पन्न कोणापासून लपलेले नाही. सरकारी आकडेवारीनुसार, शेतकरी कुटुंबांचे रोजचे निव्वळ उत्पन्न केवळ 28 रुपये आहे. सर्व पिकांचा उत्पादन खर्च सरकारकडे असताना त्यापेक्षा कमी भाव शेतकऱ्यांना मिळू नये, अशी व्यवस्था असली पाहिजे. पॉलिसी अशी असावी की किंमत खर्चापेक्षा जास्त असेल.
हा रोग काही दिवसात कांदा पिकाचा नाश करतो, त्याची लक्षणे आणि उपचार टिप्स जाणून घ्या
शेतकऱ्यांचे किती नुकसान?
निसर्गाच्या लहरीपणाचा सामना करून शेतकरी जेव्हा पीक घेतो तेव्हा त्याला रास्त भाव मिळत नाही. हे कटू सत्य आहे. घोषणा केल्या जात आहेत पण शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालाला रास्त भाव मिळत नसल्याने बाजारपेठ मिळत नाही. ऑर्गनायझेशन फॉर इकॉनॉमिक कोऑपरेशन अँड डेव्हलपमेंट (OECD) च्या अहवालात असे म्हटले आहे की 2000 ते 2016-17 दरम्यान, भारतीय शेतकर्‍यांना त्यांच्या पिकांना योग्य भाव न मिळाल्याने अंदाजे 45 लाख कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे. कल्पना करा की जर शेतकऱ्यांना त्यांच्या मालाला योग्य भाव मिळाला तर त्यांना कर्ज काढावे लागेल का?
नॅनो युरियाने उत्कृष्ट परिणाम, शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले, असा दावा इफकोच्या एमडींनी केला
पाय-तोंड रोगाची लागण वाढली, दुभत्या जनावरांना लसीकरण करण्याचे आवाहन
वाटाणा रोग: तापमान घसरल्याने हे रोग मटारवर हल्ला करू शकतात, पीक कसे वाचवायचे ते जाणून घ्या
लसणाचे चांगले उत्पादन हवे असल्यास असे करा अमोनियम सल्फेटचा वापर, तज्ज्ञांचा सल्ला वाचा.
नवीन पेन्शन नियमः महिला कर्मचाऱ्यांना केंद्र सरकारकडून मोठी भेट, आता मुलांना मिळणार ही सुविधा
