मातीचे आरोग्य: ब्रिटिश कंपनी भारतातील खराब होत असलेल्या मातीचे आरोग्य सुधारेल, पुसा आणि इफको सहकार्य करतील

December 12, 2023 raajkisan

भारतातील सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता: नायट्रोजन आणि फॉस्फेट खतांच्या अंदाधुंद वापरामुळे जमिनीची सुपीकता बिघडत आहे आणि पिकांच्या गुणवत्तेवर आणि उत्पादकतेवर विपरित परिणाम होत आहे. अँग्लो अमेरिकन कंपनी आपल्या ‘पॉली-4’ या उत्पादनाद्वारे एकाच वेळी जमिनीतील चार पोषक तत्वांची कमतरता पूर्ण करणार आहे.

नायट्रोजन आणि फॉस्फेट खतांच्या अंदाधुंद वापरामुळे भारतीय शेतीमध्ये सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता आहे. याचा परिणाम असा झाला आहे की बहुतांश भागातील उत्पादन एकतर ठप्प झाले आहे किंवा त्यांच्या कमतरतेमुळे झाडांना विविध रोगांचा सामना करावा लागत आहे. सल्फर, झिंक, बोरॉन, लोह, तांबे, मॅग्नेशियम, मॅंगनीज या पोषक तत्वांच्या कमतरतेमुळे जमीन आजारी पडली आहे. वनस्पतींना एकूण 17 पोषक तत्वांची आवश्यकता असते. याची कमतरता असल्यास पिकांवर अनेक प्रकारचे रोग होतात. या पोषक घटकांची कमतरता भरून काढण्यासाठी सरकारी आणि खासगी कंपन्याही प्रयत्न करत आहेत. अनेक खासगी कंपन्या वेगवेगळे पोषक पदार्थ विकत आहेत. शेतीतील ही कमतरता भरून काढण्यासाठी अँग्लो अमेरिकन नावाच्या एका इंग्रजी कंपनीने ‘पॉली-४’ नावाचे उत्पादन भारतात लाँच केले आहे, ज्याचा वापर करून एकाच वेळी चार पोषक तत्वांची कमतरता पूर्ण करण्याचा दावा केला जात आहे.

कोल्ड प्रेस्ड ऑइल आणि रिफाइंड ऑइलमध्ये काय फरक आहे? कच्च्या घाण्यापेक्षा किती वेगळे आहे?

हे उत्पादन पूर्णपणे सेंद्रिय असून त्याच्या वापराने एकाच वेळी जमिनीतील पोटॅशियम, सल्फर, मॅग्नेशियम आणि कॅल्शियम या चार घटकांची कमतरता भरून निघेल, असा दावा केला जात आहे. या कंपनीने भारतातील निकृष्ट शेतातील मातीचे आरोग्य सुधारण्यासाठी भारतीय कृषी संशोधन, पुसा आणि इफको यांच्याशी हातमिळवणी केली आहे. इफको त्याचे मार्केटिंग करेल. हे शेतकऱ्यांपर्यंत नेण्यासाठी ब्रिटीश कंपनीने पुसा यांच्या सहकार्याने सोमवारी एनएएस कॉम्प्लेक्समध्ये परिषदेचे आयोजन केले होते. ज्यामध्ये अनेक नामवंत कृषी शास्त्रज्ञ उपस्थित होते. माती परीक्षणात सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता दिसून आल्यास त्याकडे दुर्लक्ष करू नका, तर पूरक आहार द्या, असे कृषी शास्त्रज्ञांनी सांगितले.

संतप्त शेतकऱ्यांना शांत करण्यासाठी सरकारने घेतला पुढाकार, शेतकऱ्यांकडून 2 लाख टन कांदा खरेदी करणार.

कोणत्या पोषक तत्वांची तीव्र कमतरता?

खरं तर, सध्या भारतीय शेतात 39 टक्के जस्त, 23 टक्के बोरॉन आणि 42 टक्के सल्फरची कमतरता आहे. अशा परिस्थितीत, पोषक तत्वांचे व्यवस्थापन करणे खूप महत्वाचे आहे. त्यामुळे सरकारने सल्फर कोटेड युरिया सुरू केला आहे. झिंक आणि बोरॉन कोटेड युरिया टाकण्याचीही तयारी सुरू आहे. जेणेकरून हे दोन्ही घटक जमिनीतही पुरवता येतील. दरम्यान, पोषक तत्वांची कमतरता भरून काढण्यासाठी खासगी कंपन्याही बाजारात येत आहेत. सूक्ष्म अन्नद्रव्यांकडे ज्याप्रकारे दुर्लक्ष झाले आणि आता त्यांचे दुष्परिणाम दिसू लागले आहेत, ते लक्षात घेता एक नवीन आणि मोठी बाजारपेठ उदयास येत आहे. त्यासाठी शेतकऱ्यांना जागृत करण्याची गरज आहे.

पशुपालन: ही डोंगरी गाय एक फायदेशीर सौदा आहे, तूप आणि तिच्या दुधापासून बनवलेले पदार्थ 5500 रुपये किलोने विकले जातात

उद्योग आणि संशोधन यांनी एकत्र काम करण्याची गरज आहे

यावेळी भारतीय कृषी संशोधन संस्थेचे संचालक डॉ.ए.के.सिंग म्हणाले की, आज कृषी क्षेत्रासमोरील आव्हाने उद्योग आणि संशोधन संस्थांनी एकत्रितपणे सोडवण्याची गरज आहे. जमिनीचे आरोग्य, पीक उत्पादकता आणि मानवी आरोग्याशी संबंधित प्रश्न सोडवावे लागतील. इफकोचे व्यवस्थापकीय संचालक डॉ. यू.एस. अवस्थी यांनी नवीन काळातील कृषी उपायांविषयी सांगितले. खतातील नॅनो टेक्नॉलॉजीबद्दल त्यांनी आपले मत मांडले. यावेळी उत्तर प्रदेश कृषी संशोधन परिषदेचे (UPCAR) महासंचालक डॉ.संजय सिंह, चंद्रशेखर आझाद कृषी व तंत्रज्ञान विद्यापीठाचे कुलगुरू डॉ.ए.के.सिंग, इफ्कोचे विपणन संचालक योगेंद्र कुमार, फलोत्पादन आयुक्त डॉ.प्रभात कुमार, डॉ. पुसाचे प्राचार्य.शास्त्रज्ञ डॉ.राजीव कुमार सिंग, अँग्लो अमेरिकन कंट्री मॅनेजर नीरज कुमार अवस्थी यांच्यासह अनेकजण उपस्थित होते.

PMFBY: महाराष्ट्रातील दुष्काळग्रस्त जिल्ह्यांसाठी पीक विम्याचे दावे जारी, नुकसानभरपाई रु. 1000 पेक्षा कमी नसेल

खाण कंपनीने शेती क्षेत्रात प्रवेश केला

अँग्लो अमेरिकन ही एक जागतिक खाण कंपनी आहे, ज्याची स्थापना सर अर्नेस्ट यांनी 1917 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत केली होती. सध्या ही एक ब्रिटीश कंपनी असून सध्या या कंपनीचे 105760 कर्मचारी जगभरात काम करत आहेत. त्याची एकूण कमाई 3512.7 दशलक्ष अमेरिकन डॉलर्स आहे. आता हे पीक पोषण क्षेत्रात उतरले असून जगातील अनेक देशांमध्ये व्यवसाय करत आहे. त्‍याच्‍या उत्‍पादनामुळे मातीचे संवर्धन करताना शेतक-यांना अधिक अन्न पिकवण्‍यात मदत होते असा दावा केला जातो. हे उत्पादन, गुणवत्ता आणि उत्पादकता वाढवू शकते, कारण ते बहु-पोषक आणि सेंद्रिय घटक आहे. कंपनीने दावा केला आहे की 1500 हून अधिक जागतिक व्यावसायिक प्रात्यक्षिके दाखवतात की पॉली-4 च्या वापरामुळे त्याचे उत्पादन सरासरी 3-5 टक्क्यांनी वाढले आहे.

शेळीपालन: हिवाळ्यात शेळ्यांना या दोन लसी घेणे आवश्यक आहे, अन्यथा रोगाचा प्रसार होईल.

शेळीपालन : शेळ्या पानांपासून देठापर्यंत खातात, दूधही वाढते, हा चारा वर्षभर उपलब्ध असतो.

शेळीपालन: CIRG चे विशेष घर शेळ्या आणि त्यांच्या मुलांना मोठ्या आजारांपासून वाचवेल