कांद्याचे भाव: कांद्याच्या दराबाबत नाफेडच्या धोरणांमुळे महाराष्ट्रातील शेतकरी संतप्त, मित्र ‘शत्रू’ का झाला ?

कृषी उत्पादनांचे सहकारी विपणन वाढविण्यासाठी नाफेडची स्थापना करण्यात आली. जेणेकरून शेतकऱ्यांना लाभ मिळू शकेल. मात्र बाजारात कांद्याला 80 रुपये किलो भाव असताना नाफेड केवळ 25 रुपये किलोने विकून शेतकरी किंवा ग्राहक कोणाचा फायदा करत आहे? हे तुम्ही सहज समजू शकता.

आज बाजारात कांद्याचा भाव 80 रुपये किलोवर पोहोचला असताना आणि शेतकऱ्यांना दोन पैसे मिळत असताना, त्याची किंमत लवकरात लवकर पडावी, यासाठी नाफेड नावाची सहकारी संस्था केवळ 25 रुपये किलोने कांदा विकत आहे. आराम मिळाला पाहिजे. नाफेडच्या या धोरणाचा लाभ ग्राहकांना मिळणार असला तरी हा लाभ शेतकऱ्यांच्या खर्चाने दिला जाणार आहे. तर नाफेडची निर्मिती शेतकऱ्यांच्या हितासाठी करण्यात आली. मात्र आता शेतकरी त्याला आपला शत्रू मानू लागले आहेत. नाफेडच्या धोरणामुळे शेतकऱ्यांचे नुकसान होत आहे. महाराष्ट्रातील शेतकरी त्यांच्यावर असे आरोप करत असतील, तर त्याला आधार काय? चला या व्हिडिओमध्ये समजून घेऊया.

बँका आणि रिकव्हरी एजंट ग्राहकांना संध्याकाळी ७ ते सकाळी ८ या वेळेत कॉल करू शकणार नाहीत, RBI

नाफेडची स्थापना 2 ऑक्टोबर 1958 रोजी गांधी जयंतीच्या दिवशी कृषी उत्पादनांचे सहकारी विपणन वाढविण्यासाठी करण्यात आली. जेणेकरून शेतकऱ्यांना लाभ मिळू शकेल. पण जेव्हा बाजारात कांद्याला 80 रुपये किलो भाव मिळतो, तेव्हा तो केवळ 25 रुपये किलोने विकून नाफेड शेतकर्‍यांचे किंवा ग्राहकांचे काही भले करत आहे का, हे सहज समजू शकते. NAFED चे पूर्ण नाव National Agricultural Cooperative Marketing Federation of India आहे. यामध्ये कुठेही ग्राहक नाही.

मधुमेह : ही पाने फक्त ५ सेकंद जिभेवर ठेवा, रक्तातील साखर लगेच नियंत्रणात येईल

नाफेड, शेतकरी आणि भाव तोटा

सरकार सांगेल ते आम्ही करतो, असे नाफेडचे संचालक अशोक ठाकूर यांचे निरागस उत्तर आहे. जे सरकार शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याच्या गप्पा मारते. प्रत्यक्षात केंद्र सरकारने कांद्याच्या बाजारभावावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी नाफेडचा वापर दुधारी तलवार म्हणून केला आहे. ज्यामध्ये नाफेडच्या फायद्यापेक्षा शेतकऱ्यांचेच अधिक नुकसान झाले आहे. एवढेच नाही तर आज महाराष्ट्रातील असंख्य शेतकरी नाफेडवर त्यांचे नुकसान होत असल्याचा आरोप करत आहेत.

आवळा विविधता: आवळ्याच्या या जाती देतील बंपर उत्पादन, जाणून घ्या त्याची खासियत

मग नाफेड नावाचा पक्षी उडतो कुठे?

इथे एक प्रश्न असाही पडतो की, कांद्याचा भाव फक्त 1 किंवा 2 रुपये किलो राहिल्यावर नाफेड नावाचा पक्षी कुठे गायब होतो? वास्तविक, त्यानंतर ही एजन्सी एकतर गायब होते किंवा त्या दिवसांतील बाजारातील सरासरी दराने शेतकऱ्यांकडून कांदा खरेदी करते. ही खरेदी कोणाकडून आणि कोठून केली जाते हेही एका रहस्यापेक्षा कमी नाही.

कर्ज वसुलीचे नियम: वसुली एजंट बँक कर्जदारांना त्रास देऊ शकणार नाहीत, आरबीआयच्या नवीन नियमांमुळे शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा

उदाहरणार्थ, एखाद्या वर्षी त्याने २० रुपये किलोने कांदा खरेदी केला, तर पुढच्या वर्षी तो २० रुपये किंवा २२ रुपये किलोने कांदा खरेदी करेल असे नाही. किंबहुना पुढच्या वर्षी तो 10-12 रुपये भावानेही खरेदी करू शकतो. शेतकर्‍यांच्या निविष्ठा खर्चात वाढ होणार असली तरी ही सहकारी संस्था खर्चाच्या आधारे भाव ठरवणार नसून खुल्या बाजारातील सरासरी किंमतीच्या आधारे दर ठरवेल. सहकारी संस्थाही शेतकऱ्यांना व्यावसायिकांसारखी वागणूक देणार का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे. मात्र, आता नाफेड 25 रुपये किलोने कांदा विकून दिवसाढवळ्या शेतकऱ्यांची फसवणूक करत आहे.

कॅन्सर झाला, किडनी काढली… आजारपणातही या व्यक्तीने हार मानली नाही, पुण्यात पिकवला केशर

आता आरसा दाखवायची वेळ आली आहे

512 किलो कांदा विकून केवळ 2 रुपयांचा धनादेश मिळालेल्या शेतकऱ्याची व्यथा नाफेडला आठवते का? कांद्याच्या वाढत्या किमतीवर ओरड करणाऱ्या ग्राहकांनीही या शेतकऱ्याची व्यथा जाणून घेतली पाहिजे. सोलापूर जिल्ह्यातील बार्शी तालुक्यातील बोरगाव येथील शेतकरी राजेंद्र तुकाराम चव्हाण हे १७ फेब्रुवारी रोजी त्यांच्या गावापासून ७० किलोमीटर अंतरावर असलेल्या सोलापूरच्या बाजारात कांदा विकण्यासाठी आले होते. तेथे त्यांनी सूर्या ट्रेडर्सला 10 पोती कांदा दिला, ज्याचे वजन 512 किलो होते.

जिथे त्याला 1 रुपये किलोने कांदा विकावा लागला. व्यवस्थेने त्याला इथे सोडले नाही. व्यापाऱ्याने एकूण 512 रुपयांमधून वाहतूक शुल्क, हेड-लोडिंग आणि वजनाचे शुल्क इत्यादी 509.50 रुपये वजा केले. यानंतर चव्हाण यांचा निव्वळ नफा 2.49 रुपये राहिला. मग एवढ्या मोठ्या रकमेत व्यावसायिकाला 49 पैशांची पर्वा कशाला, म्हणून त्याने 2 रुपयांचा धनादेश राऊंड फिगरमध्ये काढला.

कांद्याचे भाव: राज्यात कांद्याच्या घाऊक भाव ६० रुपये किलो, जाणून घ्या प्रमुख बाजारपेठेतील भाव

अगणित शेतकर्‍यांना कमी भावाचे दु:ख सोसावे लागले आहे

ही केवळ चव्हाणांची गोष्ट नव्हती. महाराष्ट्रातील असंख्य शेतकऱ्यांनी कांदा लागवडीच्या या दुर्दशेचा सामना केला आहे. मग कांद्याला ७० रुपये भाव असताना ना सरकार त्यांच्या पाठीशी उभे राहिले ना महागाईची तक्रार करणारा समाज. गेल्या चार दिवसात काय वाढले भाव?ग्राहक हिताच्या नावाखाली सरकारनेही भाव गगनाला भिडले असून जनताही छाती पिटत आहे. कांद्याचा भाव 100 रुपये किलो असावा याला आम्ही कोणत्याही परिस्थितीत समर्थन देत नाही. पण शेतकर्‍यांना 1 रुपये किलोने कांदा विकावा लागतो यालाही त्यांचा ठाम विरोध आहे.

हवामान बदल ही भारतीय शेतीसाठी एक गंभीर समस्या आहे, वाचा त्याला सामोरे जाताना कोणती आव्हाने आहेत.

पंतप्रधान जन धन योजना महिलांना आर्थिक बळ देत आहे, तुम्ही देखील 2.30 लाख रुपयांचा लाभ घेऊ शकता

युरिया सबसिडी स्कीम: युरियाच्या एका बॅगवर शेतकऱ्याला किती सबसिडी मिळते?

असिस्टंट प्रोफेसरला मिळणार 180000 रुपये पगार, जाणून घ्या अर्ज कुठे आणि कसा करायचा

हे देखील पहा