कांद्याचे भाव : अनेक मंडईत कांद्याचे भाव पुन्हा घसरले, शेतकऱ्यांनी नक्की काय करावे?
महाराष्ट्रातील शेतकरी कांद्याला किमान आधारभूत किंमत (MSP) च्या कक्षेत आणण्याची मागणी करत आहेत. सरकारने कांद्याचा किमान भाव खर्चानुसार ठरवून दिल्यास शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल, असे शेतकरी नेते भरत दिघोळे यांचे म्हणणे आहे.
आठवडाभर दरवाढ केल्यानंतर पुन्हा एकदा कांद्याच्या दरात मोठी घसरण झाली आहे . त्यामुळे शेतकरी नाराज झाले. महाराष्ट्रातील अनेक मंडईंमध्ये शेतकरी 1 ते 2 रुपये किलो दराने कांदा विकत आहेत. विशेषत: औरंगाबाद आणि सोलापूरमध्ये परिस्थिती सुधारताना दिसत नाही. आवक वाढलेली नाही की जमिनीवर भाव येत आहेत. शुक्रवारी राज्यातील आठ मंडईंमध्ये कांद्याचा किमान दर 100 ते 200 रुपये प्रतिक्विंटल होता. बहुतांश शेतकऱ्यांकडे कांदा साठवणुकीची व्यवस्था नसल्याने पाऊस सुरू होण्यापूर्वी जेवढा माल आला तेवढाच त्यांना बाजारात विकायचा आहे. साठवणुकीअभावी तोटा सहन करून शेतकरी किती दिवस कांदा विकणार आणि त्यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट होणार, हा प्रश्न आहे.
बदामाची शेती : 50 वर्षे मोठी कमाई करून देणारी बदामाचे झाडे अशा प्रकारे लावा,अंतर्गत भाजीपाला ही पिकवा
बाजारातील मागणी आणि पुरवठा याच्या आधारावर कोणत्याही वस्तूची किंमत ठरत असल्याचे व्यापाऱ्यांचे म्हणणे आहे. कांद्याची आवक वाढत असून, त्यानंतर भावात विक्रमी घसरण होण्याची शक्यता आहे. परंतु, 17 जून रोजी सोलापूर जिल्ह्यातील पंढरपूर मंडईत केवळ 437 क्विंटल कांद्याची आवक झाली, तरीही शेतकऱ्यांना किमान 200 रुपये प्रतिक्विंटल भाव मिळाला. म्हणजेच 2 रुपये किलो. जोपर्यंत कांद्याच्या साठवणुकीची पूर्ण व्यवस्था होत नाही, तोपर्यंत व्यापारी मजबुरीचा फायदा घेऊन त्यांची पिळवणूक थांबवणार नसल्याचे शेतकऱ्यांचे म्हणणे आहे.
कोणत्या बाजारात कांद्याचा भाव किती?
औरंगाबाद मंडईत ३९७८ क्विंटल कांद्याची आवक झाली. येथे किमान 175 रुपये, कमाल 1325 रुपये आणि सरासरी 750 रुपये प्रतिक्विंटल दर होता.
सोलापूर मंडईत 11788 क्विंटल कांद्याची आवक झाली. येथे किमान भाव 100 रुपये, तर सरासरी दर 900 रुपये प्रतिक्विंटल होता.
पंढरपूर मंडईत कांद्याचा किमान दर २०० रुपये, कमाल १५०० आणि सरासरी ९०० रुपये प्रतिक्विंटल होता.
अहमदनगरच्या अकोले मंडईत 2673 क्विंटल कांद्याची आवक झाली. येथे किमान भाव 100, कमाल 1700 तर सरासरी दर 1300 रुपये होता.
अहमदनगर राहुरी-वांबोरी बाजारात किमान भाव 100 रुपये, कमाल 1800 रुपये, तर सरासरी भाव 900 रुपये प्रतिक्विंटल होता.
नाशिकच्या सटाणा मंडईत 12105 क्विंटल कांद्याची आवक झाली. येथे किमान भाव 150, कमाल 1630 तर सरासरी दर 1325 रुपये होता.
नाशिकच्या देवळा मंडईत कांद्याला किमान 200, कमाल 1500, तर सरासरी 1100 रुपये प्रतिक्विंटल दर मिळाला.
स्रोत: महाराष्ट्र राज्य कृषी पणन मंडळ. १७/०६/२०२२
भेंडीची शास्त्रोक्त पद्धतीने लागवड आणि भेंडीचे बीजोत्पादन
शेवटी कमी किमतीच्या समस्येवर उपाय काय
महाराष्ट्र कांदा उत्पादक संघटनेचे अध्यक्ष भरत दिघोळे सांगतात की, बहुतांश ठिकाणी कांद्याच्या दरात सुधारणा होत आहे. काही ठिकाणी निकृष्ट दर्जामुळे दरही कमी मिळत आहे. पुढील काही दिवसात किंमत रुळावर येण्याची आम्हाला अपेक्षा आहे. सरकारची इच्छा असेल तर हा प्रश्न सहज सुटू शकतो. अधिकाधिक शेतकऱ्यांची घरे आणि दुकाने बांधा. त्यासाठी शेतकऱ्यांना 2 ते 3 लाख रुपयांची मदत द्यावी. जेव्हा सर्व शेतकऱ्यांकडे साठवणुकीची पूर्ण व्यवस्था असेल, तेव्हा कोणताही व्यापारी एवढी कमी किंमत देणार नाही. कारण भाव कमी झाल्यास शेतकरी कांदा बाजारात नेणार नाही.
त्यामुळे भाव खाली आले
यंदा देशात कांद्याचे विक्रमी उत्पादन झाले आहे. गेल्या वर्षी म्हणजेच 2020-21 मध्ये 26.6 दशलक्ष टन कांद्याचे उत्पादन झाले होते. २०२१-२२ मध्ये ३१.१ दशलक्ष टन उत्पादनाचा अंदाज आहे. अधिक उत्पादनाचा परिणाम भावावरही दिसून येत आहे. आता या समस्येला तोंड देण्यासाठी महाराष्ट्रातील शेतकरी कांद्याला किमान आधारभूत किंमत (एमएसपी) च्या कक्षेत आणण्याची मागणी करत आहेत. सरकारने कांद्याचा किमान भाव खर्चानुसार ठरवून दिल्यास शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढेल, असे दिघोळे यांचे म्हणणे आहे. अन्यथा सध्याच्या व्यवस्थेत 1-2 रुपये किलो दराने कांदा विकून उत्पन्न कसे वाढणार?
