हिरवा चारा: फक्त हिरवा चारा खाणे जनावरांसाठी घातक ठरू शकते, या उपायांचा अवलंब करा
पावसाळ्यात हिरवा चारा दूषित होतो. त्यामुळे थेट हिरवा चारा देणे टाळण्याबरोबरच गाई-म्हशींनाही उघड्यावर चरायला पाठवू नये. जोपर्यंत अत्यंत सक्ती नसेल, तोपर्यंत कापलेला ताजा हिरवा चारा जनावरांना देऊ नये. कारण त्यामुळे जनावरांचे नुकसान तर होतेच, पण दुधाचा दर्जाही खराब होतो.
हिवाळा असो, उन्हाळा असो की पावसाळा, प्रत्येक ऋतूत जनावरांच्या चाऱ्याची मोठी समस्या बनत चालली आहे. उन्हाळ्यात आणि हिवाळ्यात चारा टंचाईबरोबरच तो महागही होतो, त्यामुळे उपाययोजना केल्याशिवाय पावसाळ्यात हिरवा चारा खायला देणे योग्य नाही. परंतु असे अनेक पशुपालक आहेत जे पावसाळ्यात हिरवा चारा मुबलक असताना दिवसभर फक्त गाई-म्हशींना हिरवा चारा देतात. मात्र पावसाळ्यात जनावरांना चारा देण्याची ही पद्धत जीवघेणी ठरू शकते. प्राणी तज्ञ असे करण्यास स्पष्टपणे मनाई करतात.
शेळीची ही जात लहान शेतकऱ्यांची गाय आहे, दररोज 10 लिटर दूध देते, तूप 3 हजार रुपये किलोने विकले जाते.
पावसाळ्यात हिरवा चारा थेट खाल्ल्याने अनेक वेळा जनावरे दगावतात. पावसाळ्यात हिरवा चारा खाल्ल्याने डझनभर गायींचा मृत्यू झाल्याची घटना देशभरातील गोठ्यात उघडकीस आली आहे. चारा तज्ज्ञांच्या मते पावसाळ्यात अनेक कारणांमुळे हिरवा चारा दूषित होतो. एवढेच नव्हे तर चारा पिकांमध्ये रसायनांचा वापर केल्याने चाराही दूषित होतो.
पावसानंतर पिकांवर कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव होतो, त्यांना या औषधांनी सहज रोखता येते.
पावसाळी हिरवा चाऱ्यासोबत सुका चाराही खायला द्यावा.
चारा तज्ज्ञ डॉ. दिनेश भोसले यांनी अगदी शेतकऱ्यांना सांगितले की, पावसाळ्यात पिकवलेल्या हिरव्या चाऱ्यात भरपूर पाणी असते. आता हा चारा जनावर खाल्ल्यावर त्याला जुलाब आणि पोटाशी संबंधित अनेक आजार होऊ लागतात. पावसाळ्यात कधी कधी अतिसार जनावरांसाठी जीवघेणा ठरतो. आता अशा समस्या टाळण्यासाठी पशुपालकांनी जनावरांना हिरवा चारा द्यावा, तसेच सुका चाराही द्यावा. असे केल्याने चाऱ्यातील आर्द्रतेचे प्रमाण नियंत्रित राहील.
कारण चारा खाल्ल्यानंतर जनावरही पाणी पितात. त्यामुळे जनावरांच्या दुधाचा दर्जाही खालावतो. त्यामुळे कोरडा चारा खायला देण्याबरोबरच त्यात खनिजेही देणे गरजेचे आहे. मिनरल्स पूर्ण प्रमाणात दिल्यास दुधातील फॅट आणि इतर गोष्टींची पातळी वाढते आणि दुधाची गुणवत्ता खराब होत नाही. त्यासाठी जनावरांना कोरडा चारा म्हणून पेंढा देता येतो. तर खनिजांमध्ये मैदा, कापूस बियाणे, हरभरा पावडर इत्यादी देता येतात.
जनावरांची काळजी: खाज सुटल्याने गायी आणि म्हशींचे आरोग्य आणि दूध उत्पादनही बिघडते, उपाय वाचा.
हिरवा चारा खाऊ घालणे ही सक्ती असेल तर हे काम नक्की करा
पावसाळ्याच्या दिवसात मुबलक प्रमाणात असलेला हिरवा चारा साठवून जनावरांना खाऊ घालता येतो, असे चारा तज्ज्ञ मोहम्मद आरिफ सांगतात. परंतु चारा साठवण्यासाठी आपण फक्त पातळ देठ असलेली पिके घेणे महत्त्वाचे आहे. कारण पातळ देठ असलेली पिके लवकर सुकतात. अनेक वेळा हिरवा चारा साठवताना चाऱ्यात बुरशीची तक्रार असते. त्यामुळे बुरशीपासून चारा वाचवण्यासाठी चारा पिकाच्या काही दिवस आधी कापणी करावी.
रोहूची ही जात इतर माशांपेक्षा दीडपट वेगाने वाढते, 8-10 महिन्यांत कमाईसाठी तयार होते.
कापल्यानंतर उन्हात वाळवायला ठेवा. मात्र थेट जमिनीवर टाकून चारा सुकवू नका. चारा सुकवण्यासाठी आधी जमिनीवर जाळी ठेवू शकता. जमिनीवर ठेवल्याने चाऱ्यावर माती अडकते जे बुरशीचे प्रमुख कारण आहे. जेव्हा चाऱ्यातील आर्द्रता 15 ते 18 टक्के राहते, म्हणजेच चाऱ्याचे खोड हाताने तुटू लागते, तेव्हा ते साठवता येते.
हेही वाचा-
शेतकऱ्यांची संपूर्ण तूर, उडीद आणि मसूर सरकार खरेदी करेल, कृषिमंत्र्यांचा संसदेत दावा
बेसन आणि शेणापासून घरच्या घरी जीवामृत बनवा, महागड्या खतापासून सुटका मिळेल
या यंत्राचा वापर करून शेणखत शेतात पसरवा, पैसा आणि वेळ दोन्ही वाचेल.
पावसाळ्यात आपल्या मुलांना आजारी पडण्यापासून कसे वाचवायचे? तज्ञांनी दिलेल्या या 5 टिप्स वाचा
मक्याचे भाव वाढले, सरकार चिंतेत, व्यापाऱ्यांची वकिली सुरू! शेतकऱ्यांची काळजी कोण घेणार?
कोणत्या कारणास्तव पीएम सूर्य घर मोफत वीज योजनेचा मिळणार नाही लाभ? हे आहे नियम
