फलोत्पादनाचे भवितव्य : फळबागातून शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट होऊ शकते, जाणून घ्या फळबागेत किती नफा?
भारतातील फलोत्पादन: शेतकऱ्यांनी फलोत्पादनाचा अवलंब करावा, उत्पन्न वाढवण्याचा एक मार्ग. जर तुम्हाला शेतीत पैसे कमवायचे असतील तर बागकामाच्या मदतीने हे काम करता येते. शेतकऱ्यांसाठी फलोत्पादन कितपत फायदेशीर आहे आणि भविष्यात तरुण शेतकरी शेतीमध्ये फळबागांवर जास्तीत जास्त भर देतील का हे जाणून घ्या?
फलोत्पादन म्हणजे काय? शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याचे सरकारी उद्दिष्ट त्वरीत साध्य करण्यात फलोत्पादनाची मदत होऊ शकते. आजच्या काळात फळबाग ही सर्वाधिक उत्पादन देणारी आणि सर्वाधिक उत्पन्न देणारी शेती बनली असून, याकडे लक्ष दिल्यास त्याचा फायदा शेतकऱ्यांना होईल. फलोत्पादन हा शेतीचा एक भाग आहे ज्यामध्ये धान्य, फळे, मसाले, भाज्या, फुले आणि औषधी झाडांची लागवड केली जाते. फलोत्पादनामध्ये वनस्पतींचे पीक उत्पादन, माती तयार करणे, वनस्पती प्रजनन आणि अनुवांशिक अभियांत्रिकी, वनस्पती जैवरसायन यांचा समावेश होतो. देशात कोणत्या भागात फलोत्पादन केले जाते ते जाणून घ्या.
शेळीपालन: या झाडाची हिरवी पाने शेळ्यांना खायला द्या, औषधे खाण्याची गरज भासणार नाही
देशातील शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्याचे उद्दिष्ट फलोत्पादनातून साध्य करता येईल. पुसाच्या फलोत्पादन विभागाचे प्रमुख शास्त्रज्ञ डॉ.अवनी कुमार सिंग सांगतात की, एक एकर क्षेत्रात गहू किंवा धानाचे पीक घेतले तर एक ते दीड लाख रुपये खर्च येतो. पण एक एकर क्षेत्रात कोणतेही फळ किंवा भाजीपाला पिकवला तर त्याची किंमत 3-4 लाख रुपये असू शकते, म्हणजेच बागकामाच्या माध्यमातून शेतकरी आपले उत्पन्न दुप्पट नव्हे तर 3 ते 4 पटीने वाढवू शकतात.
आयुष्मान कार्ड बनवण्याची मोहीम आजपासून सुरू, लोकांना मिळणार 5 लाख रुपयांची मोफत उपचार सुविधा
फळबाग ही शेतकऱ्यांसाठी उत्तम शेतीची संधी म्हणून उदयास आली आहे. बागकामाच्या माध्यमातून शेतकरी केवळ आपले उत्पन्न वाढवू शकत नाही तर इतरांनाही रोजगार देऊ शकतो. कमी जमिनीवर केलेली ही शेती जास्त नफा कशी देते हे आकडेवारीवरून समजून घ्या.
तथापि, योग्य शेती इको सिस्टीमसाठी, विशिष्ट क्षेत्रापेक्षा जास्त बागायती करणे शक्य नाही. उच्च फायदे असूनही, फळबाग भात, ऊस, गहू, कडधान्ये आणि तेलबिया पिकांची जागा घेऊ शकत नाही. शेतकरी नगदी पीक किंवा बागायतीकडे जास्त प्रमाणात जाऊ नयेत, यासाठी सरकार एक जिल्हा एक उत्पादन योजनेवर भर देत आहे.
अन्नधान्य: सरकारने 4 लाख टन गहू आणि तांदूळ बाजारात आणले, आणखी 5 लाख टन अन्नधान्य आणण्याची तयारी
फलोत्पादनात काय अडचणी आहेत
डॉ. अवनी सिंग यांचे मत आहे की बागायतीतील सर्वात मोठी समस्या ही कीटक आणि रोग आहे, ज्यापासून बचाव करण्यासाठी शेतकऱ्यांना खते आणि कीटकनाशकांचा जास्त वापर करावा लागतो. माती व्यवस्थापनाअभावी खतांचा वापरही वाढत आहे, त्यामुळे फळे, भाजीपाला यांमध्ये रसायने अधिक असल्याने शेतकऱ्यांचा खर्चही वाढतो.
कोणत्या हंगामात किती पिकांची गरज आहे किंवा किती उत्पादन झाले याची अचूक आणि पुरेशी आकडेवारी नसल्यामुळे, शेतकऱ्यांना योग्य उत्पादन घेता येत नाही आणि नंतर कमी भावामुळे त्यांचे नुकसान होते. फळबाग पिकांच्या काढणीदरम्यान गुणवत्ता असते. किमतीत खूप तफावत आहे, त्यामुळे सर्व पिकांचे भाव योग्य आणि एकसमान नाहीत.
कांद्याचे भाव: कांद्याच्या भावात मोठी घसरण, किमान भाव फक्त 1 ते 2 रुपये प्रतिकिलो राहिला.
एक समस्या लॉजिस्टिक आणि कोल्ड स्टोरेजशी संबंधित आहे. बागायती पिके लवकर खराब होतात, म्हणून योग्य बाजारपेठ जोडणी व्यवस्था असणे अत्यंत आवश्यक आहे. या देशात शीतगृहाची साखळी फारशी चांगली नसल्याने शेतकऱ्यांना नुकसान सोसावे लागत आहे. आकडेवारीनुसार, देशातील सुमारे 60-70% शीतगृहे बटाट्यासाठी वापरली जातात आणि उर्वरित इतर सर्व बागायती पिके साठवण्यासाठी वापरली जातात.
सूर्यप्रकाशाचे फायदे : हिवाळ्यात सूर्यस्नान करण्याचे खूप फायदे आहेत, हिवाळ्यात होणारे नैराश्य सारखे आजारही बरे होऊ शकतात
सर्व बागायतदार शेतकर्‍यांनाही शेतीसारख्याच समस्यांना तोंड द्यावे लागते. लहान शेततळे, सिंचनाची पुरेशी साधने नसणे, माती व्यवस्थापन आदी समस्या आहेत. या सगळ्यानंतर वातावरणातील बदल, अवकाळी पाऊस किंवा दुष्काळामुळे बागायतदारही अडचणीत येतात. अलिकडच्या काळात भटक्या जनावरांमुळे होत असलेल्या नुकसानीमुळे शेतकरी हैराण झाले आहेत.
हे पण वाचा –
मेडिक्लेमसाठी २४ तास अॅडमिट राहण्याची गरज नाही!
अशा प्रकारे होते शस्त्र बनवणाऱ्या झाडाची लागवड, जाणून घ्या याला पैसे कमावणारे झाड का म्हणतात.
Agri Drone: शेतकऱ्यांसाठी खुशखबर, सरकार ड्रोन खरेदीवर बंपर सबसिडी देत आहे.
तांदूळ निर्यात: सरकार जागतिक बाजारपेठेत तांदळाचा वाटा वाढवेल, निर्यात नियम शिथिल करणार !
सर्वसामान्यांना लवकरच महागाईपासून दिलासा मिळणार, तांदळाचे भाव पडू शकतात, जाणून घ्या सरकारची योजना
पदवी आणि डिप्लोमा पाससाठी नोकऱ्या उपलब्ध आहेत, 27 डिसेंबरपासून अर्ज करा
