नापीक जमिनीत सोनमुखीचे प्रगत उत्पादन तंत्रज्ञान आणि भरगोस नफा

स्वर्णमुखी किंवा सोनमुखी किंवा सेना यांचे लागवडीचे तंत्र

सोनमुखी किंवा सनय ही एक बहु-वर्षीय काटेरी झुडूप सारखी, औषधी वनस्पती आहे जी Leguminaceae (Pulse) कुटुंबात येते. पूर्णपणे ओसाड जमिनीत वाढू शकणार्‍या या वनस्पतीला जास्त पाणी आणि खताची गरज नसते.

अशा प्रकारे भारतातील ओसाड जमिनीच्या भागात सोनमुखीची लागवड करून भरीव नफा मिळवता येतो. सोनमुखी ही एक औषधी वनस्पती आहे जी एकदा लावली तर 4-5 वर्षे उत्पादन मिळते.

या वनस्पतीमध्ये ४ अंश ते ५० अंश सेल्सिअस तापमान सहन करण्याची क्षमता आहे.

एकदा लागवड केल्यावर या पिकाच्या झाडांना कोणत्याही पशू किंवा पक्ष्याकडून इजा होत नाही किंवा कीटकांचाही जास्त प्रादुर्भाव होत नाही. कडधान्य वनस्पती असल्याने जमिनीची सुपीकता वाढण्यास मदत होते.

त्याची पाने आणि बियांची परदेशात निर्यात करून परकीय चलन मिळवले जाते. सोनमुखीची लागवड प्रामुख्याने भारतात केली जाते. देशात विशेषतः राजस्थान, तामिळनाडू, गुजरातमध्ये सोनमुखीचे उत्पादन केले जाते.

PM किसान योजना:11 कोटी शेतकऱ्यांसाठी मोठी बातमी, ३१ ‘मे’ ला खात्यात ट्रान्सफर होणार 2000 रुपये

सनयसाठी हवामान आणि माती:

सोनामुखी हे कोरडे हवामान आणि कमी पावसाच्या प्रदेशासाठी (30-40 सेमी) योग्य आहे. वालुकामय चिकणमाती माती ज्याचे pH मूल्य 7.0-8.5 च्या दरम्यान आहे ती योग्य आहे.

सोनमुखी शेतीची तयारी:

सोनमुखी पेरणीपूर्वी शेताची विशेष तयारी करण्याची गरज नाही. मात्र, प्रथम नांगरणी माती उलटी नांगरणी करून, नंतर 1-2 वेळा हॅरो किंवा कल्टीव्हेटरने करावी, त्यानंतर नांगरणी करून शेत समतल करावे.

सोनमुखी पेरणीची वेळ , बियाणे दर आणि पद्धत :

15 जुलै ते 15 सप्टेंबर हा सोनामुखीच्या पेरणीसाठी योग्य काळ आहे. एका हेक्टरमध्ये पेरणीसाठी सुमारे 10-12 किलो बियाणे लागते. त्याची पेरणी नांगर किंवा ट्रॅक्टरने 2-3 सें.मी. खोलीवर बियाणे ड्रिलने करावी, परंतु शिंपडण्याच्या पद्धतीने पेरणी यशस्वीपणे करता येते.पेरणीच्या वेळी ओळीपासून ओळीतील अंतर 50 सेमीपेक्षा जास्त नसावे. आणि झाडापासून रोपापर्यंतचे अंतर 30 सेंमी ठेवावे.

कापसाच्या भावाने सर्व विक्रम मोडले दर १४४०० वर, लवकरच १५००० पार करणार

खते:

माती परीक्षणानंतर खत आणि खतांचा वापर करणे चांगले. कोणत्याही कारणास्तव माती परीक्षण करणे शक्य नसेल, तर अशावेळी खालील प्रमाण व खत प्रति हेक्टरी देणे योग्य राहील. शेणखत 10-15 टन, नत्र 50 किलो, स्फुरद 10 किलो आणि पोटॅश 40 किलो.

सनाया जाती:

AHFT: गुजरातमध्ये या जातीचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात घेतले जात आहे. हे विशेषतः पानांसाठी घेतले जाते.

सोना : उत्तर भारतातील मैदानी भागात लागवडीसाठी या जातीची शिफारस करण्यात आली आहे. त्याच्या पानांमध्ये ३.५१ टक्के सोनसाईड असते.

सिंचन व्यवस्थापन :

पावसाळ्यात बराच वेळ पाऊस न पडल्यास हिवाळ्यात ३० दिवसांच्या अंतराने आणि आवश्यकतेनुसार पाणी उपलब्ध असल्यास उन्हाळ्यात १५ दिवसांच्या अंतराने पाणी द्यावे.अन्यथा शक्यता आहे. पिकाचे नुकसान.

तण नियंत्रण:

पिकाच्या वाढीच्या अवस्थेत, शेतात तणांची वाढ जास्त झाल्यास, आवश्यकतेनुसार तण काढणे आवश्यक आहे, जरी पिकाच्या 30 दिवसांनंतर, सहसा तण काढण्याची फारशी गरज नसते.

कीड आणि रोग नियंत्रण:

सनईच्या झाडांवर कोणत्याही विशिष्ट किडीचा व रोगाचा प्रादुर्भाव होत नाही, परंतु काहीवेळा पाने खाणाऱ्या भुंगेरे, पांढरी माशी, फजी बोअरर इत्यादींचा प्रादुर्भाव होतो आणि डॅम्पिंग ऑफ नावाचा रोग होतो, त्यामुळे त्यांच्या नियंत्रणासाठी योग्य कीटकनाशक आणि बुरशीनाशक रसायनाचा वापर करावा.

कापणी :

सोनमुखीच्या पेरणीनंतर सुमारे 100-120 दिवसांनी त्याची पाने कापण्यासाठी तयार होतात. झाडांची काढणी जमिनीपासून तीन इंच उंचावरून धारदार विळ्याने करावी जेणेकरून पाने सहज परत येतील, या पिकाची पुढील काढणी पहिल्या कापणीपासून ६० ते ७५ दिवसांच्या अंतराने करावी.

नवीन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सरकार देते 10 लाखांचे कर्ज, विना गॅरंटी, जाणून घ्या अर्ज कसा करावा

उत्पन्न :

पावसावर अवलंबून असलेल्या भागात या पिकापासून सुमारे 400 ते 600 किलो कोरडी पाने तयार होतात. पर्जन्यमान आणि ओलिताच्या स्थितीत अनुक्रमे ४ क्विंटल आणि ८ क्विंटल प्रति हेक्टर बियाणे उत्पादन उपलब्ध आहे.

काढणीनंतरचे व्यवस्थापन आणि साठवण :

सोनमुखी वनस्पतीची पाने सुकल्यानंतरही हिरवीच राहावीत. म्हणून, कापल्यानंतर, त्यातील लहान ढीग लावावे. पानांचा रंग हिरवा ठेवण्यासाठी पाने सावलीत वाळवणे योग्य आहे.

वाळल्यानंतर पानांवर ताडपत्री पसरवून धूळ टाकावी म्हणजे पाने वेगळी होऊन देठ वेगळे होतात. डहाळ्यांपासून चिरलेली पाने गोणीत भरून विक्रीसाठी पाठवता येतात. त्यामुळे ज्या पिशव्यांमध्ये पाने भरतात त्या हलक्या गोणीच्या गोण्या बनवल्या पाहिजेत, हे ध्यानात ठेवावे. अनेकदा यासाठी 50’x50” पोती वापरणे योग्य असते.

बियाणे उत्पादन :

सुरुवातीला सोनमुखी पिकाचे बियाणे प्रमाणित संस्थेकडून खरेदी करावे, परंतु भविष्यातील गरजा पूर्ण करण्यासाठी किंवा पीक आणखी वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यानेही स्वत: बियाणे तयार करणे योग्य आहे. बियाणे मिळविण्यासाठी शेतकऱ्याने आपल्या शेतातील सर्वोत्तम आणि निरोगी रोपे तोडणे आवश्यक आहे.

यामुळे या झाडांना बीन्स तयार होतील जे पिकल्यावर तपकिरी होतील. या सोयाबीन तोडून बिया वेगळे करून उन्हात वाळवाव्यात आणि वाळलेल्या सोयाबीन काडीने ठेचून घ्याव्यात. या बिया स्वच्छ करून सनाच्या पुढील पिकाच्या पेरणीसाठी वापरता येतात.

सोनमुखीचे फायदे:

सोनमुखी पीक कोणत्याही प्रकारच्या जमिनीत (विशेषतः नापीक जमीन) घेता येते.

त्याची लागवड जमिनीचा वरचा थर (माती) सुरक्षित ठेवते.

मृदसंधारण आणि जलसंधारणासाठी मदत होते.

झाडांमध्ये वर्षभर फुले येत राहणे : मधमाश्या पाळल्यास अतिरिक्त उत्पन्न मिळू शकते.

हेही वाचा :- राज्यात लवकरच पोलीस भरतीची प्रक्रिया सुरु होणार…