बहुउपयोगी पीक गवारची लागवड
गवार हे भारतातील प्रमुख पिकांपैकी एक आहे, ज्याची लागवड प्रामुख्याने हिरव्या शेंगा, भाजीपाला-डाळी, हिरवळीचे खत आणि चारा पिकांसाठी केली जाते. उत्तर भारतात वाढण्याचे मुख्य कारण म्हणजे गवार हे इतर पिकांपेक्षा जास्त दुष्काळ सहनशील आहे, म्हणून कोरड्या भागात त्याची हिरवळीचे खत म्हणून मोठ्या प्रमाणावर लागवड केली जाते.
गवारच्या काही जातींचा डिंक काढण्यासाठी वापर केला जातो आणि ते मुख्यत्वे त्या उद्देशाने पिकवले जातात, ज्यापासून कापड, सौंदर्यप्रसाधने आणि कागदाच्या वस्तू बनवणे, तसेच विविध खाद्य उद्योगांमध्ये (कारखाने) सुद्धा या गवारचा वापर केला जातो. पूर्ण
गवारमध्ये प्रामुख्याने पाण्यात आढळते – ८२.५ टक्के, कार्बोहायड्रेट – ९.९ टक्के, प्रथिने – ३.७ टक्के, चरबी – ०.२ टक्के, फायबर – २.३ टक्के, खनिजे – १.४ टक्के, ज्यामुळे त्याची पौष्टिक क्षमता वाढते.
सोयाबीनची सुधारित लागवड : शेतकऱ्यांसाठी वरदान
हवामान आणि माती
ही एक उबदार हवामानातील वनस्पती आहे जी उन्हाळ्यात आणि पावसाळ्यात चांगली वाढू शकते. याची लागवड प्रामुख्याने उत्तर भारतातील पावसावर अवलंबून असलेल्या भागात आणि अर्ध-शुष्क प्रदेशात केली जाते. त्याला सरासरी 30 ते 40 सें.मी. पावसाची आवश्यकता असते परंतु पाणी साचण्याची परिस्थिती त्याच्या लागवडीसाठी हानिकारक आहे.
हे एक हलके प्रभावित पीक आहे ज्यामध्ये फक्त खरीपात फुले व फळे येतात.
गवारची लागवड जवळजवळ प्रत्येक प्रकारच्या जमिनीत केली जाऊ शकते, तरीही ती पाण्याचा निचरा होणारी वालुकामय चिकणमाती माती आहे ज्याचा पीएच कमी आहे. 7.0 ते 8.0 पर्यंतची मूल्ये सर्वोत्तम आहेत. तसेच ड्रेनेजची योग्य व्यवस्था असणे आवश्यक आहे.
प्रमुख वाण
पुसा मौसमी, पुसा एव्हरग्रीन, पुसा नौबहार, शरद बहार, गोमा मंजरी, परदेशी, पी. २८-१-१ (NBPGR द्वारे विकसित)
शेतीची तयारी
परिपूर्ण फील्ड तयार करण्याची गरज नाही. पहिली नांगरणी वळणा-या नांगराच्या किंवा डिस्क हॅरोने करावी जेणेकरून माती किमान 20-25 सेमी खोल मोकळी होईल. यानंतर एक किंवा दोन क्रॉस हॅरोइंग किंवा नांगरणी करावी.
नांगरणीनंतर जमिनीची चांगली सपाट होईल अशी फळी लावावी. चांगल्या निचऱ्यासाठी शेतजमिनीची योग्य पातळी आवश्यक आहे.
पेरणीची पद्धत आणि वेळ
जून-जुलै आणि फेब्रुवारी-मार्च हे महिने पेरणीसाठी योग्य आहेत. वेळेवर पेरणी केल्याने पिकाचे उत्पादन वाढते तर जास्त विलंबाने पिकावर परिणाम होतो.
त्याच्या पेरणीसाठी, डिबरिंग किंवा ड्रिलिंग पद्धत (नांगराच्या मागे) वापरली जाते. काही ठिकाणी, त्याच्या पेरणीसाठी प्रसारण पद्धत देखील वापरली जाते.
बियाणे दर आणि पेरणीचे अंतर
त्यासाठी हेक्टरी 25 ते 30 किलो बियाण्याचे प्रमाण ठेवले जाते. पेरणीपूर्वी बियांवर रायझोबियम कल्चरची प्रक्रिया करून पीक उत्पादनात वाढ होते. बियाणे पेरणीसाठी, पेरणीचे अंतर 45 × 15-20 सें.मी.
पोषण व्यवस्थापन-
जमीन तयार करताना 25 टन शेण मातीत मिसळले जाते. यासाठी खताचे प्रमाण 25˸75˸60 टक्के किलो आहे. प्रति हेक्टर म्हणजे 25 किलो नायट्रोजन, 75 किलो स्फुरद आणि 7 किलो पालाश आवश्यक आहे.
स्फुरद आणि पोटॅशचा पूर्ण भाग आणि नायट्रोजनचा अर्धा भाग पेरणीच्या वेळी, तर उर्वरित नत्राचा भाग शेंगा तयार होण्याच्या वेळी दिला जातो कारण या टप्प्यावर झाडाला अधिक खतांची आवश्यकता असते.
ग्राहकांसाठी खुशखबर- खाद्यतेलाच्या दरात मोठी घसरण
सिंचन व्यवस्थापन-
गवार हे दुष्काळ सहन करणारे पीक आहे. अधिक उत्पादन घेण्यासाठी 7 ते 10 दिवसांच्या अंतराने पाणी दिले जाते.
गवारमध्ये प्रामुख्याने फुलोरा आणि शेंगा वाढण्याच्या दोन अवस्थेत पाण्याची कमतरता पिकासाठी हानिकारक असते, त्यामुळे यावेळी पाण्याचे योग्य व्यवस्थापन करणे आवश्यक आहे. पावसावर अवलंबून असलेल्या भागात याची यशस्वीपणे लागवड केली जाते.
तण व्यवस्थापन
खरीप पिकांमध्ये एक ते दोन तण काढणे आवश्यक आहे. तणनाशक वापरून तण व्यवस्थापन करता येते, ज्यामुळे आपल्या पिकाला योग्य प्रमाणात पोषण, हवा आणि पाणी मिळू शकते.
कापणी आणि उत्पन्न
पेरणीनंतर 45 दिवसांनी हिरव्या शेंगा काढणीसाठी तयार होतात, तर कोरडे धान्य पीक तयार होते जेव्हा शेंगा पूर्णपणे भरल्या जातात आणि हलक्या पिवळ्या रंगाच्या होतात. हिरवळीच्या खताच्या उद्देशाने गवारची लागवड केल्यास शेंगा तयार होताच पिकाची नांगरणी करता येते.
खरीपात पेरणी केलेले शेतकरी संकटात, पावसाची प्रतीक्षा, दुबार पेरणीची भीती
यामध्ये हिरव्या शेंगांचे उत्पादन 4 ते 5 टन प्रति हेक्टरी आणि बियाणे 0.5 ते 1.0 क्विंटल प्रति हेक्टरी सहज मिळू शकते.
गवार बियाणे उत्पादन
गवार हे एक स्वयं-परागकण पीक आहे ज्याचे बियाणे उत्पादनासाठी 25 ते 50 मीटर अंतराचे अंतर असते, जेणेकरून योग्य आणि प्रमाणित बियाणे तयार करता येते, जेव्हा 60 ते 70% शेंगांचा रंग हिरवा ते हलका तपकिरी रंगात बदलतो. कापणी केली. आणि नंतर 8 ते 10 दिवस पृष्ठभागावर ठेवा आणि वाळवा, ज्यामुळे शेवटी मळणी होते.
