सोयाबीनच्या प्रमुख जाती आणि त्यांची वैशिष्ट्ये

May 20, 2022 raajkisan

सोयाबीनच्या प्रमुख जाती ( ग्लायसिन मॅक्स ) आणि त्यांची वैशिष्ट्ये
सोयाबीन हे डाळी कुटुंबातील मुख्य तेलबिया पीक आहे. त्यात 30-40 टक्के प्रथिने आणि 20-22 टक्के तेलाचे प्रमाण असते. हे अन्न आणि पशुखाद्यासाठी प्रथिनांचा चांगला स्रोत आहे. त्याचे वनस्पती तेल अन्न आणि औद्योगिक अनुप्रयोगांमध्ये वापरले जाते. सोयाबीन हे खरीपाचे प्रमुख पीक आहे, त्याची पेरणी जून-जुलैमध्ये केली जाते आणि सप्टेंबर-ऑक्टोबरमध्ये कापणी केली जाते.

सोयाबीनच्या प्रमुख जाती आणि त्यांची वैशिष्ट्ये:

सोयाबीनचे उत्पादन आणि उत्पादकता वाढविण्यात महत्त्वपूर्ण योगदान देणाऱ्या सोयाबीनच्या विविध जाती पुढीलप्रमाणे आहेत –

PM किसान योजना:11 कोटी शेतकऱ्यांसाठी मोठी बातमी, ३१ ‘मे’ ला खात्यात ट्रान्सफर होणार 2000 रुपये

पी.के. ४७२:

हे मध्यम आकाराचे पिवळे दाणेदार, मध्यम उंचीचे (40 सेमी) प्रकार आहे. बागायती स्थितीत या जातीला ६०-६५ दिवसांत फुले येतात आणि १००-११५ दिवसांत पीक तयार होते.

त्याचे सरासरी उत्पादन सिंचन नसलेल्या भागात ९-१० आणि बागायत क्षेत्रात २०-२५ क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

एन. आर. C. 37:

या जातीचे दाणे पिवळे असून त्यांची उगवण क्षमता चांगली आहे आणि त्याच्या शेंगा व पानांवर राखाडी रंगाचे केस आढळतात. ही मध्यम उंचीची जात असून ती ९०-९५ दिवसांत परिपक्व होते.

जिवाणू पानावरील ठिपके, विषाणू आणि इतर रोगांना आणि बीटल आणि इतर पाने खाणाऱ्या कीटकांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक असतात. त्यात सरासरी 17-18 टक्के तेलाचे प्रमाण आहे आणि सरासरी उत्पादन 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे.

जे. s ३३५:

या जातीचे धान्य पिवळ्या रंगाचे असून ते मध्यम आकाराचे काळे केंद्रक असते. त्याची फुले जांभळ्या रंगाची असून शेंगांना तडे जात नाहीत. ही 95-100 दिवसांत लवकर पक्व होणारी जात आहे.

त्याचे सरासरी उत्पादन 15-20 क्विंटल प्रति हेक्‍टरी जिरायती भागात आणि 25-30 क्‍विंटल प्रति हेक्‍टर बागायत क्षेत्रात मिळते. ही चांगली उगवण क्षमता असलेली विविधता आहे. हा जीवाणू पानावरील ठिपके आणि तुषार रोगांना प्रतिरोधक आहे आणि मोज़ेक आणि स्टेम फ्लायस सहन करतो.

कापसाच्या भावाने सर्व विक्रम मोडले दर १४४०० वर, लवकरच १५००० पार करणार

M. A. सी. एस. ४५०:

ही मध्यम उंचीची लवकर पक्व होणारी (सुमारे 95-100 दिवसांची) जात आहे ज्यामध्ये लहान आणि पिवळे दाणे आहेत. त्याचे सरासरी उत्पादन 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर आहे. हे कंबरडे बीटल आणि इतर पाने खाणाऱ्या कीटकांना सहनशील आणि जिवाणू पानावरील डाग आणि इतर रोगांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

जे. s ९३-०५:

मध्यम उंची, अरुंद पाने, जांभळी फुले आणि हलके पिवळे दाणे ही या जातीची प्रमुख वैशिष्ट्ये आहेत. ते 85 दिवसात लवकर परिपक्व होते आणि सरासरी 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हा जीवाणू पानावरील ठिपके रोगास सहनशील आणि पाने खाणार्‍या किडींना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

प्रताप सोया-1:

हे हलके पिवळे गोलाकार दाणे, जांभळी फुले, सरासरी उंची आणि चांगली उगवण क्षमता असलेली विविधता आहे. ते ९०-९५ दिवसांत पिकण्यास तयार होते आणि शेंगा तडत नाहीत. त्याच्या बियांमध्ये 18-20% तेल आणि 40-42% प्रथिने असतात आणि त्याचे सरासरी उत्पादन 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर पर्यंत असते.

हे गर्डल बीटलसाठी अत्यंत प्रतिरोधक आणि तंबाखूच्या सुरवंट आणि इतर कीटकांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

प्रताप सोया-2 (RKS 18):

या जातीमध्ये तेलाचे प्रमाण 18-20% पर्यंत आढळते. हे अनुकूल वातावरणात ९०-९५ दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी २५-३० क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हे गर्डल बीटल, तंबाखूची सुरवंट आणि इतर पाने खाणारे कीटक आणि जिवाणू पानावरील डाग आणि इतर रोगांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

प्रताप सोया 45 (RKS 24):

ही पांढरी, जाड, रुंद आणि गडद हिरवी पाने असलेली मध्यम आकाराची जात असून तिच्या पानांवर, शेंगा आणि देठावर तपकिरी केस आढळतात. याचे दाणे गोलाकार व हलक्या पिवळसर तपकिरी नाभिकांसह मध्यम आकाराचे असतात. ही जात 95 ते 98 दिवसांत परिपक्व होते आणि प्रति हेक्‍टरी सरासरी 25 ते 30 क्विंटल उत्पादन देते. हा जिवाणू पानावरील ठिपके, पित्ताचे विषाणू आणि स्टेम रॉट रोग आणि गर्डल बीटल, तंबाखू सुरवंट, स्टेम फ्लाय आणि इतर पाने खाणाऱ्या कीटकांना सहनशील आहे.

नवीन व्यवसाय सुरू करण्यासाठी सरकार देते 10 लाखांचे कर्ज, विना गॅरंटी, जाणून घ्या अर्ज कसा करावा

प्रताप राज 24 (R.K.S. 24):

मध्यम उंची, हलके पिवळे दाणे, तपकिरी न्यूक्लियोली, पांढरी फुले, गडद हिरवी पाने आणि देठ आणि शेंगांवर तपकिरी केस ही या जातीची मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत. हे 95-100 दिवसात परिपक्व होते आणि अनुकूल परिस्थितीत 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते.

या जातीच्या तेलाचे प्रमाण 21.5% पर्यंत आढळते. हा जीवाणू पानावरील ठिपके, पित्त विषाणू आणि स्टेम रॉट रोग आणि कंबरेची बीटल, तंबाखूची सुरवंट, अर्ध लूपर आणि इतर पाने खाणार्‍या कीटकांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

M. A. आपण. s ८१:

या जातीचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे मध्यम उंची, हलके पिवळे दाणे, जांभळी फुले आणि तपकिरी केस देठ, पाने आणि शेंगांवर आढळतात. हे 100-105 दिवसात परिपक्व होते आणि अनुकूल परिस्थितीत 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हा जिवाणू पानावरील ठिपके आणि मोज़ेक आणि गर्डल बीटल आणि इतर पाने खाणाऱ्या कीटकांना माफक प्रमाणात प्रतिरोधक आहे.

जे. s ९७-५२:

ही मध्यम उंचीची जात 98-102 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 25-30 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. या जातीची फुले पांढऱ्या रंगाची आणि हलक्या काळ्या रंगाची असतात. त्याच्या पानांवर, देठांवर आणि शेंगांवर रडणे आढळते.

ही जात विविध रोग जसे की मोज़ेक आणि रूट रॉट आणि स्टेम बोअरर आणि लीफ इटर सारख्या अनेक कीटकांना सहनशील आहे.

जे. s ९५-६०:

उच्च उगवण क्षमता असलेली ही मध्यम उंचीची जात 85 ते 88 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 20 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. जाड पिवळ्या रंगाचे दाणे, हलका तपकिरी केंद्रक, केस नसलेली पाने, देठ आणि शेंगा ही या जातीची मुख्य वैशिष्ट्ये आहेत. ही जात विविध बहुविध रोग आणि मुळांच्या कुजण्यास आणि पाने शोषणाऱ्या आणि पाने खाणाऱ्या यांसारख्या अनेक कीटकांना सहनशील आहे.

जे. s २०-३४:

याचे दाणे पिवळ्या रंगाचे असून ते मध्यम आकाराचे आणि काळ्या रंगाचे असतात. ही मध्यम उंचीची जात 85 ते 90 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 20 ते 25 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हे विविध रोग आणि कीटकांना सहनशील असल्याचे आढळले आहे.

जे. s २०-२९:

या जातीची फुले पांढरी आणि गडद हिरवी पाने असतात आणि त्यांच्या पानांवर, शेंगा आणि देठावर पिवळसर तपकिरी केस आढळतात. याचे दाणे पिवळे, मोठे, गोलाकार आणि काळ्या रंगाचे केंद्रक असतात.

ही मध्यम उंचीची जात 90-95 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 20-25 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते.

आर. च्या. s 113:

ही मध्यम उंचीची जात 98-102 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 22-25 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. या जातीच्या तेलाचे प्रमाण १८-१९% असते. या जातीची फुले जांभळ्या रंगाची आणि पिवळी, मध्यम आकाराची आणि मध्यवर्ती रंगाची फिकट तपकिरी रंगाची असतात.

त्याच्या देठावर आणि शेंगांवर तपकिरी केस आढळतात. ही जात विविध रोग जसे की मोज़ेक, रोली रोग, जिवाणू पानांचे ठिपके आणि रूट रॉट आणि स्टेम फ्लाय, चंपा, लीफ टनेल, स्टेम बोअरर आणि लीफ इटर कीटकांसारख्या अनेक कीटकांना सहनशील आहे.

जे. s ७२-४४:

ही जात 95-105 दिवसांत परिपक्व होते आणि प्रति हेक्‍टरी सरासरी 25-30 क्विंटल उत्पादन देते. त्याची वनस्पती सरळ आणि उंच आहे.

जे. s 90-41:

ही जात 90-100 दिवसांत परिपक्व होते. त्याची फुले जांभळ्या रंगाची असून हेक्टरी सरासरी २५ ते ३० क्विंटल उत्पादन देते.

समृद्धी:

या जातीची फुले जांभळ्या रंगाची आणि फिकट तपकिरी नाभिकांसह पिवळ्या रंगाची असतात. हे 93-100 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 20-25 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते.

अहल्या 3:

या जातीची फुले जांभळ्या आणि पिवळ्या रंगाची असतात. ते 90-99 दिवसांत परिपक्व होते आणि सरासरी 25 ते 35 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते. हे विविध रोग आणि कीटकांना प्रतिरोधक असल्याचे आढळून आले आहे.

२०. अहल्या ४:

100-105 दिवसांत परिपक्व होणारी ही जात आहे. या जातीची फुले पांढरी आणि दाणे पिवळ्या रंगाची असतात. ते सरासरी 20-25 क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देते.