ठिबक सिंचन संचाची योग्य निगा व जोपासना: प्रभावी सिंचनासाठी काही महत्त्वाच्या टिप्स
ठिबक सिंचन तंत्रज्ञान शेतकऱ्यांसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे, कारण ते पिकांना आवश्यक पाणी आणि पोषण सहजतेने पुरवते. परंतु, सिंचन प्रणालीचे दीर्घकालीन आणि प्रभावी वापर सुनिश्चित करण्यासाठी त्याची योग्य निगा आणि जोपासना करणे आवश्यक आहे. ठिबक सिंचन प्रणालीच्या योग्य देखभालीमुळे पिकांना नियमित पाणी मिळते आणि संसाधनांची बचत होऊन उत्पादन वाढू शकते.
दररोज करावयाची निगा:
पंप आणि फिल्टर तपासणी: ठिबक सिंचन सुरू करण्यापूर्वी पंप चालू करून फिल्टरची ५ मिनिटे बँकवॉश करा. यामुळे कोणतेही अडथळे किंवा गाळ फिल्टरमध्ये जमा होणार नाहीत आणि पाणी पंपामुळे जास्त प्रभावीपणे शेतात वितरित होईल.
स्क्रीन फिल्टरची स्वच्छता: स्क्रीन फिल्टरच्या झाकणावर असलेल्या हेडेन व्हॉल्व्ह उघडून जाळीमधील अडकलेली घाण पाण्याखाली धरून काढा. यामुळे पाण्याची गळती आणि पिकांना मिळणारे पोषण सुरळीत राहते.
ड्रीपर्सची पाहणी: ड्रीपर्स किंवा सिंचनाच्या टोकांची योग्य कार्यप्रणाली तपासा. जर त्यामध्ये काही अडचण असेल, तर त्या बदलून घ्या. चुकीच्या काम करणारे ड्रीपर्स सिंचनातील जलदक्षता कमी करू शकतात.
दाब आणि ओलावा तपासणी: पाण्याचा दाब आणि जमिनीवर पसरणारा ओलावा नियमितपणे तपासावा. तसेच, पाण्याची गळती आणि पाईप लाईन्समधील अडथळे पाहणी करणे आवश्यक आहे. यामुळे कोणत्याही गळतीमुळे होणारी पाणी वाया जाण्याची समस्या टळेल.
दर आठ दिवसांनी करावयाची निगा:
सॅन्ड फिल्टर साफ करणे: सॅन्ड फिल्टरचे झाकण उघडून वाळूचे स्वच्छता करा. हे करण्यातून फिल्टर सिस्टममध्ये गाळ, वाळू आणि इतर अशुद्धता जमा होण्याचा धोका कमी होतो. बॅकवॉश करून याची स्वच्छता करा. सॅन्ड फिल्टरमध्ये योग्य प्रमाणात वाळू असायला पाहिजे, म्हणजेच ३/४ भाग इतकी वाळू असली पाहिजे.
स्क्रीन फिल्टरची स्वच्छता: स्क्रीन फिल्टरचे झाकण उघडून जाळीच्या फिल्टरची स्वच्छता करा. यामुळे सिंचन पद्धती कार्यक्षमपणे चालू राहते.
फ्लशिंग प्रणाली तपासणे: मेन आणि सबमेन लाइनचे नियमितपणे फ्लशिंग करा. हे सिस्टमच्या कार्यक्षमतेत मदत करते आणि घाण किंवा गाळ साठून जाऊ देत नाही.
लॅटरल्सची स्वच्छता: लॅटरल्सच्या शेवटच्या बंद टोके एन्ड प्लग काढून त्या ठिकाणी प्रेशर असलेले पाणी सोडून स्वच्छ करा. यामुळे लॅटरल्समधील कोणत्याही गाळ किंवा अडचणी दूर होतात आणि पाणी व्यवस्थित पिकांपर्यंत पोहोचते.
निष्कर्ष:
ठिबक सिंचन प्रणालीची योग्य निगा आणि जोपासना ही पिकांच्या उत्पादन क्षमता वाढवण्यास आणि जलसंपत्तीच्या बचतीला मदत करते. ही प्रणाली केवळ शेतकऱ्यांसाठीच नाही तर पर्यावरणासाठीही फायदेशीर ठरू शकते. म्हणूनच, या टिप्सच्या पालनाने तुमची ठिबक सिंचन प्रणाली दीर्घकालीन आणि कार्यक्षम बनवू शकता.
