प्रो ट्रे नर्सरी तंत्र: प्रो ट्रे नर्सरी तंत्र काय आहे, ते शेतकऱ्यांचे उत्पन्न कसे वाढवू शकते?
बंपर उत्पादनासाठी भाजीपाल्याची निरोगी रोपे तयार करणे अत्यंत आवश्यक आहे. जर आपण पारंपरिक पद्धतीने रोपवाटिका तयार केली तर निरोगी रोपे वेळेवर मिळत नाहीत. एवढेच नाही तर झाडांवर कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यताही जास्त असते. याउलट प्रो-ट्रे तंत्रज्ञानाने भाजीपाला वनस्पतींचे उत्पादन फायदेशीर ठरू शकते.
तृणधान्य पिकांपेक्षा बागायती पिकांची लागवड शेतकऱ्यांसाठी अधिक फायदेशीर असल्याचे कृषी क्षेत्राशी संबंधित लोकांचे मत आहे. परंतु, बागायती पिकांमधील फायद्यांसोबतच तंत्रज्ञानाची भूमिका आणखी वाढते. विशेषतः भाजीपाला पिकांमध्ये. भाजीपाला पिकवायचा असेल तर त्याची रोपे तयार करण्यासाठी ‘प्रो ट्रे नर्सरी टेक्नॉलॉजी’चा वापर करावा. ज्यामध्ये कीड आणि रोग होण्याची शक्यता जवळजवळ नाहीशी झाली आहे. जी भाजीपाला पिकांची सर्वात मोठी समस्या आहे. शेतकरी या समस्येशी झगडत राहतात आणि ते सोडवण्यासाठी औषधांचा वापर करतात. त्यामुळे या तंत्रज्ञानामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढू शकते. फलोत्पादन तज्ञ रीना कुमारी, रमेश कुमार, आंचल चौहान, राजीव कुमार आणि गीता वर्मा यांनी या तंत्राची संपूर्ण माहिती दिली आहे.
निरोगी राहा, थंड राहा: तांब्याच्या भांड्यात काय प्यावे आणि काय पिऊ नये, संपूर्ण तपशील तपासा
वास्तविक, बंपर उत्पादनासाठी भाजीपाल्याची निरोगी रोपे तयार करणे फार महत्वाचे आहे. आता हे लक्षात आले आहे की चांगले उत्पादन घेण्यासाठी संकरित वाण आणि उत्तम उत्पादन तंत्राचा अवलंब करून उत्पादकता वाढवावी लागते. जर आपण पारंपरिक पद्धतीने रोपवाटिका तयार केली तर निरोगी रोपे वेळेवर मिळत नाहीत. एवढेच नाही तर झाडांवर कीड आणि रोगांचा प्रादुर्भाव होण्याची शक्यताही जास्त असते. याउलट, प्रो-ट्रे तंत्रज्ञानाने भाजीपाला वनस्पतींचे उत्पादन फायदेशीर ठरू शकते. प्रो-ट्रेमध्ये, झाडांची मूळ आणि स्टेमची वाढ जलद आणि एकसमान होते. या तंत्रज्ञानामुळे वनस्पती उत्पादनातील कीड आणि रोगांची शक्यता पूर्णपणे नाहीशी झाली आहे. अशा प्रकारे, भाजीपाला रोपे निरोगी आणि वेळेवर उपलब्ध होतात.
प्रो ट्रे नर्सरी तंत्रज्ञान काय आहे?
प्लास्टिकच्या ट्रेमध्ये रोपवाटिका तयार करण्याची ही पद्धत आहे ज्यामध्ये मातीची आवश्यकता नाही. या पद्धतीने टोमॅटो, सिमला मिरची आणि काकडीची रोपे मातीशिवाय प्लग ट्रेमध्ये अगदी सहज तयार करता येतात. ही पद्धत बहुतेक पॉलिहाऊस आणि संशोधन केंद्रांमध्ये वापरली जात आहे.
16 टन ‘नकली’ लसूण पकडला, जाणून घ्या कसा तयार होतो, खाल्ल्याने काय परिणाम होईल?
रोपवाटिका कशी तयार केली जाते?
सर्वप्रथम, 3:1:1 च्या प्रमाणात (वजनानुसार) वाढणारे मीडिया कोकोपीट, वर्मीक्युलाईट आणि परलाइट मिसळा आणि हे मिश्रण प्रो-ट्रेच्या प्रत्येक चेंबरमध्ये भरा. यानंतर, पेरणीसाठी, प्रो-ट्रेच्या प्रत्येक शेताच्या मध्यभागी बोटांनी एक लहान 0.5 सेमी खोल छिद्र करा आणि प्रत्येक खड्ड्यात एक बी पेरा.
बिया पेरण्यापूर्वी थिरम सारख्या बुरशीनाशकाची 2-3 ग्रॅम प्रति किलो या प्रमाणात प्रक्रिया करावी. सिमला मिरची, टोमॅटो यांसारखी लहान बियाणे 1 इंच आकाराच्या लहान ट्रेमध्ये पेरली जाते, तर काकडीसारख्या कुकरबिट पिकांच्या पेरणीसाठी 1.5 इंच आकाराचे प्लग ट्रे वापरतात.
सोयाबीन आणि कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांना अच्छे दिन येणार, राज्य सरकार एमएसपी वाढविणार!
वर्मीक्युलाईटचा थर टाकल्यानंतर हलक्या स्प्रिंकलरच्या साहाय्याने पाणी द्यावे. 20 ते 25 अंश सेंटीग्रेड तापमान भाजीपाल्याच्या बियांच्या उगवणासाठी योग्य असते. जर तापमान उगवणासाठी अनुकूल असेल तर ट्रे बाहेर ठेवता येईल, अन्यथा तापमान कमी असल्यास बिया पेरल्यानंतर ट्रेला मिस्ट चेंबर किंवा पॉलीहाऊस किंवा नेट हाऊसमध्ये उगवणीसाठी हलवा.
ट्रेला स्प्रिंकलरच्या हलक्या स्प्रेने दररोज किंवा हवामानाच्या परिस्थितीनुसार पर्यायी दिवशी पाणी द्यावे. टोमॅटो, सिमला मिरची तसेच कोबी पिकांच्या पेरणीसाठी लहान आकाराच्या कॅव्हीटी प्लग ट्रेचा वापर केला जातो. जेव्हा रोपे प्रत्यारोपणासाठी तयार होतात, तेव्हा ते मुळे आणि वाढत्या माध्यमांसह ट्रेमधून बाहेर काढले जातात आणि मुख्य शेतात लावले जातात.
हेही वाचा:
नॅनो डीएपी-युरिया झाडाची मुळे मजबूत करते, जास्त पाणी आणि जोरदार वारा यामुळे पीक पडत नाही.
सीएनजीवर चालणारा सायलेंट ट्रॅक्टर लवकरच बाजारात, जाणून घ्या काय आहे त्याची खासियत.
या तीन भाज्या तुम्हाला मधुमेहापासून वाचवू शकतात, त्यांचा आता आहारात समावेश करा
हा आहे उसाचा सर्वात घातक रोग, झाड ना उंच ना जाड, जाणून घ्या त्याचे उपचार
पावसामुळे घरात ओलसरपणा येतो का? तर हे काम आधी करा.
