मातीचे आरोग्य: खत वापराचा वाईट परिणाम शेताच्या जमिनीवर होतो, 80 किलोपर्यंतचे उत्पादन 16 किलोपर्यंत कमी होते.
रासायनिक खतांचा अतिवापर आणि पिकांचे अवशेष शेतात जाळल्याने जमिनीतील पोषक तत्वांचा दर्जा सातत्याने घसरत आहे. एनपीके खताच्या वापरामुळे मातीची क्षमता २० टक्क्यांनी कमी झाल्याचे कृषी तज्ज्ञांनी सांगितले. उत्पादन, प्रमाण आणि गुणवत्ता सुधारण्यासाठी मातीचे आरोग्य सुधारण्यावर भर देण्यात आला आहे.
जमिनीची सुपीकता कमी होत असल्याबद्दल शेतकरी आणि कृषी तज्ज्ञांनी चिंता व्यक्त केली आहे. रासायनिक द्रव्यांचा अतिवापर आणि पिकांचे अवशेष शेतात जाळल्यामुळे जमिनीतील पोषक तत्वांचा दर्जा सातत्याने घसरत आहे. 1 किलो NPK खत वापरून 1960-67 मध्ये 80 किलो धान्य तयार करण्यात आले होते, जे 2023 मध्ये 16 किलोपर्यंत खाली आले आहे. कृषी तज्ज्ञांनी सांगितले की, पीक उत्पादन वाढविण्यासाठी आणि दर्जेदार पिकांचे उत्पादन घेण्यासाठी जमिनीचे आरोग्य राखणे आणि सुधारणे अत्यंत आवश्यक आहे.
म्हशींचा आहार: जर तुम्ही म्हशींना खनिज मिश्रण खाऊ घालत असाल तर या 15 गोष्टी लक्षात ठेवा
एजन्सीच्या म्हणण्यानुसार, मातीचे आरोग्य आणि उत्पादनाच्या गुणवत्तेबाबत रविवारी चंदीगडमध्ये झालेल्या संवाद कार्यक्रमात शेतकरी आणि तज्ञांनी सध्याच्या परिस्थितीवर चिंता व्यक्त केली आहे. कृषी तज्ञ आणि इतर भागधारकांनी सांगितले की खत म्हणून वापरल्या जाणाऱ्या बायोमासमधून मिथेन तयार होत आहे जे कार्बन डायऑक्साइड (CO2) पेक्षा 20 पट जास्त हानिकारक आहे. पंजाबमधील मातीची स्थिती बिघडली असून उत्पादनात घट होत असल्याचे तज्ज्ञांनी सांगितले. त्यामुळे शेतकरी जास्त प्रमाणात रासायनिक खतांचा वापर करत आहेत. जे वर्तमान आणि भविष्यासाठी धोकादायक आहे.
खतामुळे उत्पादन 80 ऐवजी 16 किलो झाले.
पंजाब कृषी विद्यापीठाने जारी केलेल्या मातीच्या आरोग्य स्थितीवरील अहवालाचा हवाला देत तज्ञ म्हणाले की, एनपीके खताच्या वापरामुळे मातीची वहन क्षमता 20 टक्क्यांनी कमी झाली आहे. तज्ज्ञांनी सांगितले की, सन 1966-67 मध्ये एनपीके खताच्या प्रति किलो 80 किलो धान्याचे उत्पादन होत होते, परंतु 2023 पर्यंत हे उत्पादन 16 किलो इतके कमी झाले आहे. एनपीके खतामध्ये नायट्रोजन, फॉस्फरस आणि पोटॅशियम असते, जे झाडांच्या वाढीस मदत करते.
इथून भाड्याने मशीन घेऊन शेतकरी शेती करू शकतात, खरेदीचा त्रास होणार नाही.
दर्जेदार अन्नासाठी चांगली माती आवश्यक आहे
भारतीय कृषी संशोधन परिषद (ICAR) अंतर्गत कृषी विज्ञान केंद्र अबोहरचे प्रमुख अरविंद अहलावत म्हणाले की, केंद्र सरकार सुरक्षित शेतीला प्रोत्साहन देत आहे. ते म्हणाले की, आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेतील मागणी वाढवण्यासाठी दर्जेदार अन्न उत्पादन आवश्यक आहे आणि हे जमिनीचे जैविक आरोग्य सुधारूनच होऊ शकते. कृषी तज्ज्ञ म्हणाले की, देशात अतिरिक्त अन्नधान्य आहे, मात्र शेतकरी कर्जाच्या ओझ्याखाली दबला आहे. आपल्या अन्नातील पोषणमूल्ये कमी होत आहेत. शाश्वत शेतीसाठी, जमिनीच्या जैविक आरोग्याचे रक्षण करणे महत्त्वाचे आहे.
डिजिटल कृषी मिशनसह शेतकऱ्यांसाठी मोदी सरकारच्या सात मोठ्या घोषणा, 13,966 कोटी रुपये खर्च होणार
एकाच वेळी अनेक पिकांच्या लागवडीचा अवलंब करावा लागेल
शेतकरी हरिंदरसिंग ढिल्लोन यांनी सांगितले की केंद्रीय पूलमध्ये पंजाबचा वाटा सुमारे 60 टक्के अन्नधान्य आहे. जास्त उत्पादन मिळविण्यासाठी आपण आपली माती, पाणी आणि हवेचे नुकसान केले आहे. शेतीच्या वाढत्या खर्चामुळे पंजाबमधील शेतकरी प्रचंड कर्जात बुडाले आहेत. ते म्हणाले की, उच्च मूल्य आणि दर्जेदार उत्पादनासाठी एकात्मिक कृषी व्यवसाय मॉडेल (IAM) स्वीकारण्याची गरज आहे. याशिवाय भाताचा पेंढा जाळणे बंद करावे लागेल.
हे पण वाचा –
सफरचंदाच्या या 2 नवीन जाती उष्ण प्रदेशासह, मैदानी भागात देतात बंपर उत्पादन…
धानाचे नवीन वाण बाजारात आले, आता कमी पाण्यातही मिळणार बंपर उत्पादन, जाणून घ्या खासियत
काळ्या द्राक्षांच्या या जाती चांगले उत्पन्न देतील, त्यांची वैशिष्ट्ये जाणून घ्या
आंबा शेती : या खास तंत्रामुळे आंब्याची गुणवत्ता वाढेल, शेतकऱ्यांना चांगला फायदा होईल
पावसामुळे घरात ओलसरपणा येतो का? तर हे काम आधी करा.
